Si e rrëzoi SHBA qeverinë iraniane në 1953
E Enjte 19 Qershor 2025, 13:01
Dritare.net
BBC
Shtetet e Bashkuara kanë përmbysur më parë një qeveri iraniane dhe pasojat e asaj ndërhyrjeje ndihen ende sot.
Në vitin 1953, CIA, në bashkëpunim me britanikët, organizoi një grusht shteti për të rrëzuar kryeministrin e zgjedhur në mënyrë demokratike Mohammad Mossadegh, i cili kishte guxuar të nacionalizonte naftën iraniane – një burim i çmuar për SHBA-në dhe Britaninë.
Pse e rrëzuan?
Nacionalizimi i naftës rrezikonte interesat perëndimore.
Në kohën e Luftës së Ftohtë, çdo lëvizje anti-perëndimore shihej si fitore për Bashkimin Sovjetik.
Çfarë bëri CIA?
Organizoi protesta të rreme.
Shpërndau propagandë kundër Mossadeghut.
Mbështeti ushtarakisht dhe financiarisht forcat pro-monarkisë.
Brenda 2 ditësh nga grushti i shtetit, dërgoi 5 milionë dollarë për të forcuar qeverinë e re.
Pasojat:
SHBA vendosi në pushtet Shahun autoritar Mohammad Reza Pahlavi.
Populli iranian u revoltua nga ndërhyrja e huaj.
Kjo ndikoi drejtpërdrejt në lindjen e Revolucionit Islamik të vitit 1979, që rrëzoi Shahun dhe solli klerin islamik në pushtet.
Sot, kjo histori ka rikthyer vëmendjen, ndërsa liderët perëndimorë flasin për "ndryshim regjimi" në Iran. Por historia ka treguar se ndërhyrjet e huaja shpesh sjellin pasoja të paparashikuara./L.F-dritare.net
