A ndodhin më shpesh tërmetet në verë se sa në dimër? Çfarë thonë ekspertët!
E Premte 27 Qershor 2025, 15:03
Dritare.net
Me afrimin e muajve të nxehtë dhe pas disa lëkundjeve sizmike në vend, shumë qytetarë shtrojnë pyetjen: A ndodhin më shpesh tërmetet në verë se sa në dimër? Ekspertët thonë se, ndryshe nga perceptimi i zakonshëm, tërmetet nuk varen nga stinët dhe mund të ndodhin në çdo periudhë të vitit.
Sipas sizmologut Rrapo Ormëni, tërmetet janë fenomene natyrore tektonike, që ndodhin kur grumbullohet mjaftueshëm energji në brendësi të Tokës dhe ajo çlirohet në mënyrë të papritur. I ftuar në Dritare TV ai tha:
“Tërmetet janë të lidhura me lëvizjen e pllakave tektonike dhe jo me motin, temperaturën apo stinën. Kanë ndodhur në korrik, gusht, dhjetor apo prill – në çdo muaj të vitit”, thotë ai.
Perceptimi i gabuar: Verës ndihen më shumë
Një arsye pse shumë njerëz mendojnë se tërmetet ndodhin më shpesh në verë, lidhet me faktin që:
Njerëzit janë më shpesh jashtë ose me dritare të hapura, dhe ndjejnë më lehtë lëkundjet.
Temperaturat e larta nuk kanë asnjë ndikim tek tërmetet, por mund të rrisin ndjeshmërinë njerëzore ndaj tyre.
Aktiviteti njerëzor (ndërtime, trafik, zhurma) është më i qetë gjatë pushimeve verore, duke e bërë një tërmet më të dallueshëm.
Ndryshimi i presionit dhe ndikimi i reshjeve
Megjithëse vetë stinët nuk shkaktojnë tërmete, disa faktorë të lidhur me natyrën mund të ndikojnë në mënyrë indirekte në shkaktimin ose përshpejtimin e ndonjë tërmeti të pashmangshëm:
Rreshjet e mëdha dhe ngarkesa e tokës nga uji (në dimër ose pranverë) mund të çojnë në një çlirim më të hershëm të stresit sizmik në disa zona të ndjeshme.
Ndërtimi i rezervuarëve dhe hidrocentraleve të mëdha gjithashtu mund të kenë një efekt të ngjashëm.
Por ekspertët theksojnë se këta faktorë nuk shkaktojnë tërmete, por mund t’i nxitin ato të ndodhin më herët në zona që janë tashmë të tensionuara gjeologjikisht.
Çfarë tregon statistika?
Studimet historike në Shqipëri tregojnë se tërmetet e mëdha kanë ndodhur në periudha të ndryshme të vitit:
• Tërmeti i 26 nëntorit 2019 ndodhi në dimër.
• Tërmeti i Korçës në 2019 ndodhi në verë.
• Tërmeti i fuqishëm i vitit 1979 në Ulqin ndodhi në pranverë.
Kjo përforcon faktin se nuk ka një lidhje të drejtpërdrejtë mes stinës dhe probabilitetit të tërmeteve.
Tërmetet nuk i zgjedhin muajt e vitit. Ndaj, përgatitja dhe ndërgjegjësimi janë çelës për sigurinë, jo vetëm në verë apo dimër, por gjatë gjithë vitit. Ekspertët këshillojnë ndjekjen e protokolleve të sigurisë, kontrollin e strukturave ndërtimore dhe informimin e vazhdueshëm për të minimizuar rrezikun./l.f-dritare.net
