Masakra e Tivarit/ Isha vetëm 7 vjeç. Nëna më kapi dorën dhe më tha: Mos, bir, janë kosovarët!
E Mërkurë 6 Gusht 2025, 20:08
Dritare.net
Gjokë Dabaj, ka dhënë një nga dëshmitë më autentike për Masakrën e Tivarit, e cila u krye në vitin 1945 ndaj mijëra shqiptarëve të Kosovës. Ai ishte vetëm 7 vjeç kur e pa me sytë e tij ngjarjen e tmerrshme. Në intervistën për Dritare TV, ai rrëfen momentin kur për herë të parë dëgjoi fjalën “Kosovar” dhe kuptoi përmasën e tragjedisë.
“Në atë kohë, banonim në Shestan, në rrethinat e Ulqinit. Për të vajtur atje, ecnim rrugës me bagëti. Ishim në udhëtim, unë me nënën dhe disa të tjerë. Unë isha vetëm 7 vjeç. Kur po afroheshim Tivarit, pamë diçka që më ka mbetur përjetësisht në mendje.”
“Aty pranë, aty ku është sot spitali i Tivarit, pashë të rreshtuar për muri rreth 15 burra. Ishin të lodhur, të rrënuar. Qëndronin të mbështetur, pa lëvizur. U shkëputa nga dora e nënës për t’u afruar. Ajo më kapi menjëherë me forcë dhe më tha me zë të dridhur: ‘Mos, bir, janë kosovarët!’.”
“Ishte hera e parë në jetën time që dëgjoja fjalën ‘Kosovar’. Dhe nuk e harroj kurrë. Në sytë e tyre pashë dhimbje, urrejtje, dorëzim. Ishin të mbyllur mes murit dhe vdekjes. Më pas kuptova se çfarë ishte ajo që po ndodhte – ishte Masakra e Tivarit.”
“Kjo ngjarje mbeti në shpirtin tim si një plagë që nuk mbyllet kurrë. Më vonë i kam kushtuar edhe një poemë. Nuk ishte thjesht një krim, ishte një gjëmë që ndau kombin tonë. Aty u shkatërrua një pjesë e madhe e shpresës shqiptare për pasluftën.”
Çfarë ishte Masakra e Tivarit?
Masakra e Tivarit ndodhi në mars të vitit 1945, në qytetin e Tivarit (në Mal të Zi), ku shqiptarë nga Kosova dhe viset e tjera shqiptare të mbledhur nga forcat partizane jugosllave, me premtimin për t’u bashkuar në luftën kundër forcave nazifashiste, u vranë masivisht pasi u çarmatosën.
Sipas dëshmive dhe dokumenteve historike, shqiptarët ishin grumbulluar, çuar në Tivar dhe atje, pa ndonjë procedurë ligjore, u ekzekutuan nga repartet e ushtrisë partizane jugosllave – shumica nga brigadat malazeze dhe serbe. Trupat e tyre u hodhën nëpër lumenj, pyje apo u groposën në varre masive.
Numri i viktimave nuk është i saktësuar plotësisht, por shkon nga disa qindra deri në disa mijëra – sipas burimeve shqiptare dhe ndërkombëtare. Ngjarja u mbulua me heshtje për dekada, si shumë krime të tjera të represionit etnik në Jugosllavi.
Ai e ka përjetuar masakrën si fëmijë, por e ka mbajtur në kujtesë si burrë. Dëshmia e tij e drejtpërdrejtë, e dhënë për Dritare TV, është nga më të rrallat që kemi nga një dëshmitar okular i ngjarjes. Ai nuk e ndau vetëm si rrëfim historik, por edhe si plagë që i ka formuar jetën e mëvonshme si veprimtar i çështjes shqiptare./ dritare.net
