Nga Enertila Bekteshi
Pas një tërmeti, shumë njerëz mund të pësojnë reagime të ndryshme. Njohja e tyre është e dobishme, sepse ju jep mundësinë për të kuptuar se disa sjellje janë plotësisht normale e disa të tjera jo normale. Dhe nëse ju nuk e gjykoni veten tuaj të shëndetshëm mendërish, apo të afërmit tuaj kërkoni ndihmën e një psikologu urgjent.
Disa nga këto reagime janë:
1. frikë se tërmeti do të përsëritet
2. frika nga humbja e të dashurve
3. pasiguria apo edhe shqetësimi intensiv për pasuritë.
4. simptoma psikologjike që mund të shqetësojnë jetën e përditshme, të tilla si ankthi ose depresioni
5. hipervigjilencën dhe ndjenjën e gatishmërisë
6. gjumë i shqetësuar
7. reflektime mbi shoqërinë dhe jetën, shpesh pesimiste
8. humbja e besimit në shkencë dhe përpjekjet e ndihmës
Sigurisht që ka edhe të tjera reagime të cilat aktivizohen fuqishëm.
Pas një katastrofe natyrore, si ajo e një tërmeti, mund të vërehen sjellje të ndryshme midis njerëzve. E gjithë situata e përjetuar mund të kalojë në disa faza të cilat mirë do të ishte t’i njihnim në këto ditë post tërmetit.
1. FAZA HEROIKE
Njerëzit dhe komuniteti i japin të gjithë forcën vetes për të ndihmuar të tjerët dhe komunitetin në maksimumin e aftësive të tyre, pa marrë parasysh “kostot”. Kjo fazë mund të zgjasë nga disa orë deri në disa ditë.
Të ndihmojmë të tjerët na bënë të ndjehemi më mirë. Por gjithashtu mos harroni të ndihmoni veten: bëni pushime për t’u rikuperuar, mos nënvlerësoni stresin dhe lodhjen dhe mos harroni të merrni momente për dhimbjen tuaj. Ju nuk jeni imun. Për të ndihmuar të tjerët, ju gjithashtu duhet të ndihmoni veten.
2.FAZA OPTIMISTE
Njerëzit mendojnë dhe shohin se ndihma po vjen dhe po shfaqet një ndjenjë optimizmi . Të jesh optimist nuk është i gabuar, por rreziku i vetëm është se më pas mund të çojë në një zhgënjim të thellë .
Optimizmi ndihmon, por gjithashtu duhet të sigurohemi të mbledhim informacione të sakta mbi atë që ndodhi dhe çfarë ende po ndodh.
3. FAZA E RIKUPERIMIT
Duhe të kuptohet që do të duket shumë kohë për rikuperimin , se ndihma ka kufij, dhe se nuk do të jetë e mundur të ktheheni shpejt në normalitetin e vjetër. Në këtë pikë mund të rritet ndjenja e zhgënjimit, nervozizmi, ndjenja e mungesës së ndihmës dhe simptomat për shkak të stresit post-traumatik mund të përkeqësohen (ankthi, trishtimi, shqetësimi, zemërimi …), ndërsa ndjenja e bashkësisë zvogëlohet .
4.FAZA E RIMËKËMBJES
Do të duhet pak, ndoshta disa muaj, para se të arrijë kjo fazë dhe të përfundojë. Por duhet pak kohë tani e tutje për të ndërtuar themelet – si materiale, ashtu edhe psikologjike – nuk duhet të jemi vetëm në këtë, kërkoni ndihmë dhe merrni ndihmë nga miqtë, të dashurit dhe profesionistët.
Fëmijët janë një grup me rrezikshmëri të lartë sepse kanë më pak burime për t’u marrë me mendime dhe emocione që vijnë nga katastrofa e përjetuar.
mund të shfaqin simptoma të tilla si:
▪ frika e ndarjes nga prindërit
▪ frika të ndryshme: të të huajve, kafshëve të caktuara, etj.
▪ çrregullime të gjumit
Ata midis moshës 6 dhe 11 vjeç mund të tregojnë vazhdimisht, përmes tregimit ose lojërave, pjesë të fatkeqësisë: është strategjia e tyre për të menaxhuar ankthin dhe për të përpunuar atë që ndodhi.
Në përgjithësi , disa sjellje të shumë fëmijëve që vijnë pas një tërmeti mund të jenë:
▪ problemet e gjumit
▪ frika nga errësira
▪ nervozizëm
▪ sjellje agresive
▪ ankthi i ndarjes
▪ Unë nuk pranoj të shkoj në shkollë
▪ ndryshime të përgjithshme në qëndrime, sjellje dhe humor.
*Nëse ju, fëmija juaj apo një i afërm shfaq probleme dhe shqetësime pas tërmetit, mos nguroni t’i shkruani psikologes Enertila Bekteshi.
Mjafton një mesazh në email dhe do merrni këshillat përkatëse./dritare.net
Enertila Bekteshi, Psikologe Klinike, QSUT
Nëse doni të ndani pyetje, këshilla apo dhe rrëfime, ju lutem shkruani në: [email protected]
