Amishët nuk kanë autizëm. Çfarë fshihet pas kësaj deklarate të Trump-it
E Martë 23 Shtator 2025, 21:09
Dritare.net
Presidenti amerikan Donald Trump ka ndezur debate me deklaratat e tij të fundit, ku përmendi komunitetin Amish dhe Kubën si shembuj të shoqërive që, sipas tij, “praktikisht nuk kanë autizëm”. Duke folur gjatë një konference për shtyp më 22 shtator 2025, Trump e përdori këtë krahasim për të mbështetur paralajmërimin e tij kundër përdorimit të Tylenol-it (acetaminophen) gjatë shtatzënisë, të cilin e lidhi me rritjen e rasteve të autizmit tek fëmijët.
“Amishët, për shembull, praktikisht nuk kanë autizëm,” u shpreh ai, duke shtuar se “në Kubë, thuhet se ka pothuajse zero autizëm”. Sipas Trump-it, fakti që këto komunitete nuk përdorin gjerësisht medikamente si Tylenol mund të shpjegojë pse aty shfaqen më pak raste të çrregullimeve të spektrit autik.
Ekspertët: mungesë provash dhe nëndiagnostikim
Shkencëtarët dhe autoritetet shëndetësore kanë reaguar menjëherë, duke theksuar se nuk ekzistojnë prova shkencore që Amishët apo kubanët të kenë norma dukshëm më të ulëta të autizmit për shkak të mungesës së Tylenol-it. Sipas tyre, statistikat në këto komunitete mund të duken më të ulëta për shkak të nëndiagnostikimit ose raportimit të kufizuar, dhe jo sepse çrregullimi nuk ekziston.
Studime të mëparshme kanë treguar se edhe në komunitetin Amish ka raste autizmi, megjithëse për shkak të izolimit kulturor dhe qasjes më të kufizuar në kujdes shëndetësor, diagnostikimet bëhen më rrallë. Në Kubë, sistemi shëndetësor publik raporton të dhëna të kufizuara dhe nuk ka statistika të plota që të mbështesin pretendimet për nivele jashtëzakonisht të ulëta.
Tylenol dhe shtatzënia
Deklaratat e Trump-it erdhën në të njëjtën konferencë ku ai kërkoi që FDA-ja të njoftojë mjekët dhe opinionin publik për një “lidhje të mundshme” mes përdorimit të Tylenol-it gjatë shtatzënisë dhe rrezikut për autizëm. Megjithatë, shkencëtarët theksojnë se deri më sot nuk ka prova që acetaminophen shkakton autizëm, por vetëm disa studime vëzhguese që sugjerojnë një lidhje statistike që kërkon kërkime më të thelluara.
Deklaratat për Amishët dhe Kubën janë kritikuar si të pabazuara dhe të rrezikshme, pasi mund të keqinterpretohen nga publiku. Ekspertët këshillojnë që gratë shtatzëna të ndjekin gjithmonë rekomandimet e mjekut dhe të mos ndërmarrin vendime për medikamente bazuar në komente politike apo thashetheme./K.C/dritare.net
