18 vjet pa fëmijë. Inteligjenca artifiliciale i bën prindër!
E Premte 4 Korrik 2025, 09:09
Dritare.net
Një histori shprese dhe përparimi teknologjik vjen nga Shtetet e Bashkuara, ku një çift, pas 18 vitesh përpjekje të pasuksesshme për të pasur një fëmijë, është tani në pritje të fëmijës së tyre të parë. Kjo falë përdorimit të inteligjencës artificiale (AI).
Azoospermia – Diagnoza që i ndaloi ëndrrat
Çifti kishte provuar shumë trajtime të fertilitetit, duke përfshirë raunde të shumta të fertilizimit in vitro (IVF), në qendra të ndryshme të fertilitetit në mbarë botën. Por përpjekjet nuk dhanë rezultat për shkak të azoospermisë një gjendje e rrallë që karakterizohet nga mungesa e spermatozoidëve në lëngun seminal të mashkullit. Kjo e bën të pamundur fekondimin pa ndihmë të specializuar.
Në shumicën e rasteve, kjo diagnozë nënkupton që në mikroskop nuk gjendet asnjë spermë, edhe pas orësh kërkimi intensiv nga embriologët.
Zgjidhja: STAR – Sistemi i Gjurmimit dhe Rimarrjes së Spermës
Të dëshpëruar por ende me shpresë, çifti iu drejtua Qendrës së Fertilitetit të Universitetit Columbia, ku u ofrua një qasje krejtësisht e re: metoda STAR (Sperm Tracking and Recovery), e zhvilluar përmes inteligjencës artificiale.
Me këtë metodë, AI analizon mostrat e spermës për të identifikuar spermatozoidët që janë gati të padukshëm për syrin e njeriut. Në rastin e këtij çifti, u gjetën vetëm tre spermatozoidë në një mostër që më parë ishte konsideruar "bosh".
Këta tre spermatozoidë u përdorën për fekondim në laborator dhe rezultuan në një shtatzëni të suksesshme. Gruaja është aktualisht shtatzënë dhe pritet të lindë në dhjetor.
“Pas kaq shumë zhgënjimesh, ishim skeptikë. Nuk e besova që isha shtatzënë për dy ditë me radhë,” tha gruaja në një deklaratë. “Çdo mëngjes zgjohem dhe pyes veten nëse është e vërtetë apo një ëndërr.”
Si funksionon STAR?
Sistemi STAR përfshin një mikroskop të avancuar të lidhur me kamera të fuqishme dhe softuer AI që analizon mbi 8 milionë imazhe brenda një ore për të gjetur spermatozoidë të mundshëm.
Sapo gjendet një spermë, ajo izolohet menjëherë në një pikë mikroskopike të lëngut dhe ruhet për IVF.
“Është si të kërkosh një gjilpërë të shpërndarë në mijëra kashta, dhe ta gjesh atë në më pak se një orë,” tha Dr. Zev Williams, drejtues i Qendrës së Fertilitetit në Columbia dhe udhëheqës i zhvillimit të metodës.
Një zgjidhje më pak invazive se kirurgjia
Deri tani, opsioni i vetëm për disa burra me azoospermi ishte një procedurë kirurgjikale e dhimbshme për të marrë spermë direkt nga testikujt. Kjo metodë mund të shkaktojë dëmtime dhe nuk mund të përsëritet shumë herë.
STAR është një alternativë e sigurt, jo-invazive dhe më e përballueshme – me një kosto rreth $3,000 për procesin e plotë të kërkimit, izolimit dhe ruajtjes së spermës.
AI po revolucionarizon mjekësinë e fertilitetit
Metoda STAR është vetëm një prej mënyrave në të cilat AI po ndryshon kujdesin për fertilitetin:
Dr. Aimee Eyvazzadeh, specialiste e fertilitetit në San Francisko, e përshkroi STAR si një "ndryshim loje":
“AI nuk po krijon spermë – po na ndihmon të gjejmë ato që janë aty, por që nuk mund t’i shohim. Është një ndërthurje mes teknologjisë dhe përvojës njerëzore, dhe kjo është e ardhmja e mjekësisë së fertilitetit.”
Kujdes me entuziazmin e parakohshëm
Megjithatë, disa ekspertë paralajmërojnë që përdorimi i AI duhet të vijë me kujdes dhe fakte shkencore. Dr. Gianpiero Palermo nga Weill Cornell Medicine theksoi se jo çdo rast do të ketë sukses:
“STAR mund të ndihmojë në disa raste, por jo në të gjitha.”
Historia e këtij çifti sjell një rreze shprese për mijëra familje që përballen me infertilitetin mashkullor. Me ndihmën e inteligjencës artificiale, mjekësia po arrin të zgjidhë probleme që për dekada janë konsideruar të pakalueshme./L.F-dritare.net
