Diplomacia e zonjave të para, nga Uashingtoni në Ankara!
E Shtunë 23 Gusht 2025, 16:04
Dritare.net
Ndërsa diplomacia zyrtare shpesh ndërlikohet në kushte, harta dhe protokolle, një kanal paralel po fiton peshë: diplomacia e zonjave të para. Javët e fundit, kjo fuqi e butë (soft power) ka marrë trajtë konkrete përmes letrave publike dhe gjesteve simbolike që synojnë zemrën e konfliktit, femijet
Së pari, Zonja e Parë e SHBA-ve, Melania Trump, i dërgoi një letër Vladimir Putinit, me një apel të drejtpërdrejtë që të mendohet për fëmijët e prekur nga lufta në Ukrainë. Letra u dorëzua dorazi nga Presidenti Trump gjatë takimit në Alaska më 16 gusht 2025. Mesazhi i Melanias ishte i thjeshtë dhe i fuqishëm: mbroni fëmijët, ndalni vuajtjen, riktheni paqen. Kjo lëvizje doli nga kufijtë e dekorit ceremonial dhe u shndërrua në një akt diplomatik me peshë morale, sepse e vuri në qendër një çështje jo-tregtueshme: jetën dhe dinjitetin e fëmijëve.
Reagimi nuk vonoi. Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky e ngriti çështjen e fëmijëve të rrëmbyer në Rusi në takimet me Trump dhe dorëzoi një letër nga bashkëshortja e tij, Olena Zelenska, për Zonjën e Parë të SHBA-ve—një falënderim për apelin e Melanias dhe një kërkesë që zëri për fëmijët të mos shuhet.
Sot, zinxhiri i empatisë po zgjatet. Zonja e Parë e Turqisë, Emine Erdoğan, i ka dërguar Melania Trump një letër ku i kërkon të shfaqë të njëjtën ndjeshmëri që ka treguar për fëmijët e Ukrainës edhe për fëmijët në Gaza—duke i kërkuar të flasë hapur për krizën humanitare atje. Letrat dhe raportimet e mediave turke e ndërkombëtare e vendosin theksin te fjalët kyçe: përgjegjësi morale, jetë fëmijësh, fund i vuajtjeve. Është një thirrje që i flet opinionit publik global dhe i kujton lidershipit se empatia nuk ka kufij gjeografikë.
Çfarë po ndodh realisht?
Ndryshim vëmendjeje: nga interesat te viktimat.
Këto letra e devijojnë fokusin nga “sa territor” dhe “çfarë garancish” tek “kush po vuan”—veçanërisht fëmijët. Kur çështja kornizohet kështu, presioni publik rritet dhe palët detyrohen të adresojnë dimensionin human si kusht i parë i çdo marrëveshjeje.
Institucionalizim i “soft power”-it.
Legjitimitet publik i rrallë.
Zonjat e para nuk negociojnë traktate, por gëzojnë një kredi besimi që shpesh u mungon politikanëve: ato perceptohen si më pak cinike dhe më të fokusura te njeriu. Kjo u jep aftësi të formësojnë kornizën etike të debatit dhe të nxisin lidershipin të “ngrejë stekën” morale. Reagimi i gjerë në media dhe në politikën perëndimore pas letrës së Melanias është dëshmi e kësaj.
Koha: pse pikërisht tani?
Sepse rrymat politike janë të bllokuara, ndërsa dosja e fëmijëve ukrainas të zhvendosur/rrëmbyer jane bërë pyka morale e negociatave. Lëvizja për ta vënë këtë çështje në krye të tryezës tërheq edhe aktorë të tjerë (BE, Mbretëria e Bashkuar), duke krijuar një spirale presioni. Në të njëjtën kohë, Gaza mbetet plagë e hapur para syve të botës; apeli i Emine Erdoğan kërkon konsistencë morale: nëse fëmijët janë “vija e kuqe” në Ukrainë, duhet të jenë edhe në Gaza.
Letra për Putinin, letra për Melanine dhe mesazhi nga Ankaraja
Në këtë triadë gjestesh—apeli i Melanias drejtuar Putinit, letra e Olena Zelenskës për Melanine dhe thirrja e Emine Erdoğan—vërehet një rregull i artë: zonjat e para po kërkojnë nga njëra-tjetra që empatia të jetë e barabartë dhe universale. Kjo i jep diplomacisë një gjuhë të përbashkët, jo teknike, por njerëzore: “fëmijët të kthehen në shtëpi”, “fëmijët të jenë të sigurt”, “të ndalet vuajtja e fëmijëve”. Kjo gjuhë bën jehonë dhe e “detyrueshme” moralisht edhe për politikat e burrave që ulen në tavolinat e mëdha.
Kur diplomacia e interesave ngec, diplomacia e empatisë, e zonjave të para, po ofron një gjuhë të përbashkët. Ajo nuk zëvendëson dokumentet e paqes, por mund t’i paraprijë atyre duke vendosur standardin moral: fëmijët të jenë të parët. Dhe pikërisht sepse ky standard është i pakontestueshëm, ai po bëhet edhe më i fuqishëm./ Dritare.net
