Kostumi i nuses shqiptare nga të gjitha trevat. Eralda Baze si Edith Durham e shekullit të ri!
E Mërkurë 9 Korrik 2025, 00:12
Dritare.net
Në një kohë kur vëmendja shpesh përqendrohet te zhurmat e politikës dhe lajmet që shuhen shpejt, rrallëherë ndodh që një histori të na zgjojë kujtesën kombëtare, të na frymëzojë dhe të na bëjë krenarë për rrënjët tona. Kjo është historia e Eralda Bazes, një inxhiniere ndërtimi, e cila ka ndërtuar me duart dhe zemrën e saj një urë midis brezave, midis së shkuarës që po harrohet dhe një të ardhmeje që e meriton të ruajë trashëgiminë më të çmuar: identitetin shqiptar.
Në studion e emisionit Dekalog me Roland Qafokun në DritareTV, Eralda vjen pa zhurmë, por me forcën e pasionit. Jo si politikane, as si artiste e famshme, por si një grua që prej tre vitesh udhëton nga fshati në fshat, në kërkim të kostumeve popullore që koha i ka tretur, të këngëve dhe zakoneve që po fshihen nga kujtesa. E bën këtë pa pagesë, pa mbështetje të madhe financiare, por me një dashuri të pashtershme për atë që është shqiptarçe.
“E bëj vetëm nga pasioni”, thotë ajo. “Nëse nuk e ndjen nga brenda, nuk del as nga dera e shtëpisë”. Fjalë të thjeshta, por që mbajnë peshën e përkushtimit të sinqertë. Së bashku me ekipin e saj, zgjohet në tre të mëngjesit për të filmuar në agim kostumet e Skraparit. Dhe jo për ndonjë dokumentar të madh televiziv, por për t’i postuar në një faqe modeste Facebook-u, si një muze i hapur për të gjithë.
Eralda nuk është vetëm një grua që dashuron kulturën shqiptare. Ajo është arkitekte e kujtesës kolektive. Si inxhiniere ndërtimi, ajo di të projektojë struktura. Si kërkuese e pasionuar e traditës, ajo ndërton themelet e ruajtjes së identitetit kombëtar. Ajo ka vendosur që, përmes projektit të saj, të rikrijojë një koleksion të veshjeve të nuses shqiptare, një mision sa i bukur, aq edhe i vështirë. Objektivi i saj është të kompletojë 55 kostume popullore, një pjesë simbolike e asaj që dikur përbënte mozaikun shumëngjyrësh të viseve shqiptare.
“Folklori është kodi gjenetik i shpirtit të një kombi”, shpjegon ajo. Dhe kjo është arsyeja pse e bën: sepse të njohësh folklorin, do të thotë të njohësh vetveten. Në një kohë globalizimi dhe uniformiteti, Eralda i kundërvihet zhdukjes së veçorive kombëtare me atë që ajo e quan një mekanizëm vetëmbrojtës, dëshirën për të mbrojtur atë që jemi, atë që kemi trashëguar.
Nuk është vetëm. Përreth saj, mblidhen fëmijë, të rinj e të rritur, të cilët frymëzohen nga përkushtimi i saj. Në studio ishte edhe një vajzë e vogël, vetëm 11 vjeçe, Kristen, një patriote e re që i është bashkuar këtij misioni pa asnjë pretendim. Ajo shkruan poezi, angazhohet në aktivitete, dhe është një dëshmi e gjallë se kur ndihesh pjesë e diçkaje të madhe, edhe në moshën më të njomë, mund të bëhesh një mbrojtëse e vlerave të vendit tënd.
Kjo është historia e Eralda Bazes, një histori që nuk ka nevojë për zë të lartë, por për veshë që dëgjojnë dhe zemra që ndjejnë. Ajo është dëshmia e gjallë se kur një grua merr përsipër të ruajë shpirtin e një kombi, ajo bëhet vetë pjesë e pavdekësisë së tij.
