Papa: Tranzicioni, periudha më e mirë që kanë jetuar shqiptarët!
E Hënë 24 Nëntor 2025, 18:06
Dritare.net
Në një diskutim të thelluar mbi historinë komplekse të Shqipërisë, emisioni "Dekalog" me drejtues Roland Qafoku pati të ftuar historianen dhe pedagogen Enriketa Papa. Papa zbuloi këndvështrime kritike mbi mënyrën se si është shkruar dhe interpretuar e kaluara shqiptare, veçanërisht pas rënies së regjimit komunist. Historiania Papa theksoi se pas 35 vitesh tranzicion, Shqipëria nuk ka një "histori" të vetme e monolite, por "shumë histori, të cilat tani mund të studiohen më me thellësi falë hapjes së arkivave. Kjo qasje e re lejon një analizë më të plotë dhe më pak të ideologjizuar të së kaluarës, duke u larguar nga narrativat e ngurta të diktaturës. Një nga momentet më të spikatura të bisedës ishte përgjigjja e papritur e Papës ndaj pyetjes se cila ka qenë periudha më e mirë që shqiptarët kanë jetuar. Pa hezitim, ajo deklaroi se periudha postkomuniste, pavarësisht sfidave dhe kaosit të saj, është më e mira për shkak të lirisë. "Jemi njerëz të lirë," tha ajo, duke argumentuar se liria e shprehjes, lëvizjes dhe mundësia për të ndërtuar një karrierë personale janë vlera të paçmueshme që mungonin totalisht gjatë diktaturës. Kjo deklaratë, e ngjashme me atë të albanologut Robert Elsie, sfidon narrativën e përhapur të një tranzicioni të dështuar dhe nostalgjisë për të kaluarën.
Duke analizuar fenomenin e nostalgjisë për komunizmin, Papa argumentoi se kjo ndjenjë shpesh buron nga një krahasim i gabuar. Sot, shqiptarët e krahasojnë standardin e tyre të jetesës me botën e zhvilluar perëndimore, ndërsa gjatë izolimit komunist, pika e referimit mungonte. Gjithashtu, ajo theksoi se nostalgjia është më e pranishme te brezat që nuk e njohin realitetin e vërtetë të asaj kohe ose tek ata që ishin pjesë e nomenklaturës dhe përfituan nga sistemi. Diskutimi u pasurua me analiza të fotove historike ikonike, të cilat shërbyen si dëshmi vizuale të realitetit të ashpër komunist. Fotot e kufirit të fortifikuar me tela me gjemba dhe "klonin" (toka e lëruar për të gjurmuar të arratisurit), historia tronditëse e familjes që arratiset me shkallë, makina famëkeqe e Sigurimit "Gazi i Degës" që ngjallte tmerr, si dhe zona e izoluar e Bllokut në Tiranë, sollën në vëmendje represionin dhe mungesën totale të lirisë. Në fund, biseda theksoi nevojën për një përballje të sinqertë dhe të plotë me të kaluarën, veçanërisht me krimet e komunizmit. Sipas historianes Papa, Shqipëria ka nevojë për paqe sociale dhe ekuilibra, dhe jo për vazhdimin e një politike agresive që e mban shoqërinë të ndarë dhe të polarizuar./dritare.net
