Dritare dhe IA: Si punojmë më shpejt, pa humbur shpirtin e gazetarisë!
E Shtunë 23 Gusht 2025, 12:12
Dritare.net
Nga redaksia e Dritare TV
Dritare nisi si portal në vitin 2016, duke u mbështetur vetëm te krijimi i gazetarëve të rinj, dalë nga Shkolla e Lartë dhe Fakulteti i Letërsisë, kryesisht. Ishte një shtëpi e parë për shumë të rinj që donin të shkruanin, të mësonin gazetari dhe të provonin veten në një media të hapur.
Më pas kuptuam se duhej të ndryshonim. Nga një portal, kaluam në krijimin e TV-së së parë online në vend, një hap i guximshëm që solli një model të ri për median shqiptare. Dhe shumë shpejt, nga ky eksperiment, krijuam gazetarin e parë digjital: ANA, inteligjenca artificiale e Dritares, e cila në maj 2025 transmetoi përkrah Rudina Xhungës zgjedhjet parlamentare të Shqipërisë.
Kjo është Ana, asistenteja digjitale e Dritare TV.
Ky udhëtim tregon se Dritare gjithmonë ka qenë aty ku ndryshon gazetaria duke hapur dyer për të rinjtë, duke guxuar me formate të reja dhe duke përdorur teknologjinë jo për të zëvendësuar njeriun, por për ta fuqizuar.
Tanimë që janë shtuar zërat se gazetaria po zevendesohet nga IA, ne jemi një zë i besueshem për t’ju treguar cfare mund te behet.
Në Dritare kemi nisur të përdorim inteligjencën artificiale (IA) si mjet pune prej disa kohesh, në fillim me zgjidhje të thjeshta (transkriptim audio-video, korrektim drejtshkrimi), më pas me mjete më të avancuara për kërkim, organizim materiali dhe optimizim publikimi. Gjatë kësaj kohe kemi testuar, kemi gabuar, kemi mësuar dhe kemi ndërtuar një mënyrë pune ku IA na ndihmon të jemi më të shpejtë e më të saktë, pa prekur zërin tonë editorial dhe pa zëvendësuar njeriun.
Si ka evoluar përdorimi ynë i IA
• Faza 1 – Ndihmë teknike (fillimi): transkriptim i intervistave/dokumentarëve, pastrim zhurmash audio, korrigjim i shpejtë i teksteve.
• Faza 2 – Asistencë redaksionale: renditje faktesh, kronologji ngjarjesh, sintezë burimesh publike, verifikim kryq i deklaratave (me citime).
• Faza 3 – Optimizim publikimi (sot): tituj të testuar, përshkrime për YouTube/Instagram, sugjerime thumbnail-esh, meta-etiketa dhe ritmi i postimeve bazuar në analitikë.
Çfarë bën konkretisht IA për ne (dhe çfarë jo)
Bën:
• Transkripton shpejt materiale të gjata dhe i bën të kërkueshme.
• Ndihmon me korniza: struktura shkrimi, skelet intervistash, lista pyetjesh, kronologji.
• Parapërgatit versione të caption-eve sociale, që pastaj i rishkruajmë sipas stilit tonë.
• Kontrollon për kontradikta në të dhëna dhe sugjeron burime për verifikim.
• Propozon tituj alternativë, pa e imponuar asnjëherë.
Nuk bën (dhe nuk do ta lejojmë të bëjë):
• Nuk vendos temat editoriale, tonin e zërit, këndin e hetimit.
• Nuk publikon pa sy njerëzor. Asnjë material nuk del pa u lexuar e miratuar nga redaktorët tanë.
• Nuk zëvendëson reporterin në terren, intervistuesin, autorin.
Pse besojmë se IA na ndihmon, nuk na zëvendëson
1. Gazetaria është marrëdhënie njerëzore. Besimi me burimin, intuita e pyetjes së duhur dhe ndjeshmëria në tema të vështira nuk automatizohen.
2. Kreativiteti vjen nga përvoja. IA sugjeron forma; kuptimi, metafora, humori, etika dhe guximi editorial lindin nga njeriu.
3. Liria redaksionale. Vendimet finale merren nga redaksia. IA është mjet, jo vendimmarrës.
4. Transparencë dhe përgjegjësi. Çdo gabim është i yni për ta korrigjuar. Për këtë arsye, kontrolli njerëzor është i panegociueshëm.
Rregullat tona të brendshme për IA
• Verifikim i dyfishtë: çdo fakt i propozuar nga IA kërkon burim publik të citueshëm.
• Pa copy-paste: sugjerimet e IA janë vetëm draft; teksti final është autorial dhe i redaktuar.
• Mbrojtje e privatësisë: nuk i ngarkojmë sistemeve materiale konfidenciale pa anonimizim.
• Shënim etik: kur një material përfiton dukshëm nga IA (p.sh. përmbledhje e gjeneruar), e shënojmë në brendësi.
Shembuj konkretë përdorimi tek Dritare
• Dokumentarë & intervista: transkriptim i menjëhershëm, indeksim i temave, nxjerrje e citateve kryesore; skripti final është i autorit.
• Shkrime analitike: IA propozon kornizën kronologjike dhe listën e referencave; verifikimi/citimi bëhet nga gazetarët.
• Rrjetet sociale: krijon variante caption-esh dhe sugjeron ritëm postimi; zgjedhja e tonit dhe copy-t final është e redaksisë.
Çfarë fiton publiku
• Më shumë shpejtësi, pa humbur cilësinë.
• Më shumë transparencë: burime të qarta dhe korrigjime të shpejta kur duhen.
• Më shumë përmbajtje origjinale, sepse IA na heq punët rutinë dhe na lë më shumë kohë për terren, hulumtim, histori njerëzore.
IA nuk është gazetari automatike. Është mjeti ynë i ri për të punuar më zgjuar, jo për të zëvendësuar njeriun. Te Dritare, vendimin e fundit e merr njeriu, përgjegjësinë e mban njeriu dhe historinë e tregon njeriu./ Dritare.net
