Vallëzo deri në vdekje/ Pandemia misterioze e murtajës së kërcimit
E Martë 28 Mars 2023, 17:05
Dritare.net
Ka epidemi të ndryshme që kanë prekur njerëzimin, por kjo është padyshim më e çuditshmja. Arsyeja e murtajës së kërcimit është “koreomania”, e cila goditi Evropën kryesisht nga shekulli i 14-të deri në shekullin e 17-të. “Koromanët” filluan të kërcenin për orë, ditë, javë apo edhe muaj, pa mundur të ndalonin. Ata madje bënë turne fshat më fshat, duke joshur të tjerët në festën e tyre të çuditshme. Për shembull, në vitin 1237 një grup i madh fëmijësh udhëtuan duke kërcyer rreth 20 kilometra, një incident që ndoshta frymëzoi legjendën e Piperit të Hamelinit.
Shumë e kombinuan vallëzimin me sjellje të tjera të pashpjegueshme. Për shembull, zhvisheshin, imitonin sjelljet e kafshëve, këndonin, bërtisnin, qanin e qeshnin. Kërcimi u shoqërua me një mori komplikimesh, si angina pectoris, konvulsione, halucinacione dhe vizione. Në raste ekstreme, mund të ketë përfunduar me vdekje për shkak të një ataku në zemër, goditje në tru ose fraktura. Është e qartë se pacientët kërcenin kundër dëshirës së tyre dhe është shkruar se disa prej tyre iu lutën priftërinjve që t'i bekojnë dhe t'i çlirojnë nga "mallkimi".
Shpjegime natyrore dhe mbinatyrore
Ndër skenarët mbizotërues të asaj kohe ishte se kërcimtarët duronin dënimin e një shenjtori ose ishin të pushtuar nga një demon, kishte raste kur ekzorcizmi i shtohej kukurës terapeutike. Megjithatë, deri më sot, shkenca nuk ka qenë në gjendje të japë një shpjegim përfundimtar.
Disa nga hipotezat që janë propozuar? Epidemia mund të ketë qenë rezultat i helmimit masiv nga një kërpudhë që rritet në thekër dhe drithëra të tjera, duke shkaktuar halucinacione dhe konvulsione nëse konsumohet (por pa justifikuar simptomat e tjera të koreomanisë). Gjendje të tjera që mund të kenë qenë përgjegjëse janë epilepsia, encefaliti dhe tifoja. Ekziston edhe një korea autoimune, Sydenham, e manifestuar me lëvizje të shpejta dhe të pakontrolluara të duarve, këmbëve dhe fytyrës dhe e shoqëruar me infeksion streptokoku në fëmijëri. Me trajtimin e duhur, simptomat mund të zhduken brenda 2-3 muajve.
Një shpjegim tjetër që është propozuar është se nuk ishte një sëmundje, por një fenomen psikosocial, sipas një incidenti të ndodhur në Strasburg në 1518-ën, nga korriku deri në shtator. Gjithçka nisi me një grua, e cila filloi të kërcente në rrugë dhe përfundoi duke u shoqëruar nga një turmë, e cila llogaritet në 50-400 persona. Burime të mëvonshme raportojnë se dhjetëra balerinë vdisnin çdo ditë nga temperaturat e larta të verës.
Rasti i Strasburgut u studiua nga historiani John Ëaller, i cili në vitin 2009 në një artikull shkencor (The Lancet) ia atribuoi atë shkaqeve psikologjike dhe veçanërisht "niveleve të larta të stresit" nga të cilat bota vuajti pas dështimit të të korrave, çmimeve më të larta të grurit të gjeneratës së tyre, ardhja e sifilizit dhe kthimi i vrasësve si lebra dhe murtaja. Edhe për kushtet barbare të Mesjetës, ato vite ishin jashtëzakonisht të vështira për banorët e Alsas". Për më tepër, frika se Shën Viti i kishte mallkuar, sigurisht që nuk i ndihmonte gjendjes së tyre psikologjike. Në fakt, autoritetet e Strasburgut, në vend që të merrnin masa për t'u përballur me epideminë, nxitën kërcimin furishëm, punësimin e muzikantëve dhe balerinëve profesionistë, ndërtimin e një skene dhe shndërrimin e të sëmurëve në një shfaqje për publikun./K.C/dritare.net
