Nga dronët te granatat: Sfida e re e sigurisë europiane
E Shtunë 13 Shtator 2025, 19:07
Dritare.net
Shpenzimet ushtarake të Europës shpesh janë objekt debati: shumë njerëz mendojnë se Europa shpenzon më shumë se Rusia dhe se nuk nevojiten investime shtesë në riarmatim. Megjithatë, një incident i fundit në hapësirën ajrore evropiane tregon se ky mendim mund të jetë i gabuar.
Natën mes të martës dhe të mërkurës, rreth 500 dronë rusë sulmuan Ukrainën, dhe 19 prej tyre kaluan kufirin drejt Polonisë. Dronët, të bazuar në modelet iraniane Shahed, kushtojnë midis 20.000 dhe 50.000 euro secili. Për të ndaluar këtë kërcënim relativisht të lirë, NATO mobilizoi forca ajrore dhe sisteme të avancuara: avionë Awacs me vlerë 300 milionë dollarë, F-35 mbi 100 milionë dhe F-22 nga 350 milionë dollarë secili. Operacioni, që ka kushtuar mbi një miliard dollarë, tregon qartë dallimin mes kostos së sulmit dhe mbrojtjes: ndalimi i një droni të lirë mund të kërkojë mjete jashtëzakonisht të shtrenjta.
Edhe pse shpenzimet ushtarake europiane janë më të larta në shifra absolute se ato të Rusisë, ky tregues nuk reflekton kapacitetin real mbrojtës. Rusia, edhe pse me një PBB dhe popullsi më të vogla, i dedikon rreth 8% të PBB-së për mbrojtje (150-160 miliardë euro), ndërsa Europa shpenzon rreth 381 miliardë, pak më shumë se 1% e PBB-së së saj. Për më tepër, më pak se një e treta e buxhetit europian shkon për investime reale në armë dhe teknologji ushtarake.
Prodhimi ushtarak është një tregues tjetër i dallimeve. Në 2024, fabrikat ruse prodhuan 4.5 milionë granata artilerie me kosto rreth 1.000 dollarë secila, ndërsa Europa dhe SHBA-të së bashku prodhuan 1.3 milionë granata me kosto 4.000-5.000 dollarë secila. Ky raport tregon se shpenzimet nuk janë të barabarta dhe se Rusia përfiton nga një “ekonomi lufte” me materiale dhe energji më të lira.
Të dhënat tregojnë se shpenzimet europiane, edhe pse të mëdha në shifra absolute, nuk janë të mjaftueshme për të siguruar mbrojtje dhe frikësim të kërcënimeve. Investimi më i madh në mbrojtje është jo vetëm i nevojshëm, por urgjent, sidomos përballë sistemeve të sulmit gjithnjë e më të sofistikuara dhe të lira.
Në përfundim, polemikat mbi shifrat shpesh kanë qëllime politike të brendshme. Por ndërsa debati vazhdon në parlamentet europiane, realiteti tregon se kërcënimet nuk presin: siguria e Europës kërkon resurse, strategji dhe investime konkrete./L.F-dritare.net
