Angela Merkel: Në vend të bëjmë pyetje ekzistenciale, duhet te vazhdojmë me punët e ditës!
E Hënë 6 Korrik 2020, 22:10
Dritare.net
Ndërsa presidenca e rradhës e këshillit të BE kalon në Gjermani në 1 korrik, kancelarja e vendit, Angela Merkel ka dhënë një intervistë për Guardian dhe pesë gazeta të tjera evropiane - Süddeutsche Zeitung të Gjermanisë, Le Monde të Francës, La Vanguardia të Spanjës, La Stampa dhe Polityka e Polonisë - për të folur rreth reagimit ekonomik të Evropës ndaj pandemisë koronavirus, qëndrimit të saj në negociatat e Brexit dhe sfidave globale të paraqitura nga SHBA, Rusia dhe Kina.
Presidenca e Këshillit Evropian të Gjermanisë po zhvillohet gjatë një krize të paparë. Ka shumë presion; Gjermania pritet t'i zgjidhë gjërat. A jeni nën presionm?
Presidenca ime e parë e këshillit si kancelar ishte në vitin 2007. Traktati kushtetues evropian sapo ishte refuzuar në Francë dhe Hollandë, dhe ne i kishim vendosur vetes detyrën e formimit të një traktati të ri. Ne arritëm atë. Pastaj erdhi kriza financiare ndërkombëtare, trazirat për euron dhe çështja e refugjatëve - këto kohë të vështira nuk janë asgjë e re. Dhe përsëri është treguar që Evropa nuk është ende mjaftueshëm rezistente ndaj krizave. Në krizën e euros, neve na munguan mjetet për një përgjigje të përshtatshme. Lëvizjet e refugjatëve në vitin 2015 shfaqën mangësitë e sistemit të azilit në BE.
Tani pandemia e koronavirusit po na përballë me një sfidë me dimensione të pashembullta. Na ka goditur të gjithëve pa dallim. Nga njëra anë, ajo na largon nga një periudhë e zhvillimit pozitiv ekonomik në të gjitha vendet anëtare të BE-së. Nga ana tjetër, ajo ka përkuar me dy dukuritë e mëdha përçarëse të kohës sonë, ndryshimin e klimës dhe revolucionin dixhital, të cilat po ndryshojnë jetën tonë dhe ekonomitë tona, pavarësisht nga virusi. Jam shumë e përqendruar në të gjitha këto.
Duke pasur parasysh numrin e madh të krizave, a është mbijetesa e BE-së në pikëpyetje?
Në vend që të bëjmë pyetjen ekzistenciale shumë shpesh, duhet të vazhdojmë me punën e ditës. Është për interesat e të gjitha shteteve anëtare të mbajnë një treg të fortë evropian të brendshëm dhe të qëndrojmë të bashkuar në skenën botërore. Në një situatë kaq të jashtëzakonshme, mbështetem tek shtetet anëtare që kanë një interes të madh për gjërat që na bashkojnë.
Kriza nuk ka goditur vetëm Evropën; e gjithë bota po lufton pandeminë, si dhe liderët politikë.
Pas krizës financiare të vitit 2008, multilateralizmi ishte rendi i ditës. Kjo ishte kur G20 filloi takimin në nivelin e krerëve të shteteve ose qeverive, dhe vendet dhanë një përgjigje shumë të unifikuar. Nuk është kështu sot. Këto ditë, ne duhet të bëjmë gjithçka mundemi për të ndaluar veten duke u zhytur në proteksionizëm. Nëse Evropa dëshiron të dëgjohet, atëherë duhet të japë një shembull të mirë. Unë jam duke e llogaritur atë - megjithëse nuk kam asnjë iluzion se sa të vështira do të jenë negociatat.
Propozimi juaj për një fond rimëkëmbjeje ishte një lëshim i madh për vendet e jugut. Çfarë përpjekjesh dhe reformash po prisni ?
Nuk e kam të dobishme të flas për vendet veriore, vendet jugore dhe evropianët lindorë.Nuk po shoh gëjrat të zeza dhe të bardha. Unë pres që secili nga ne gjithmonë ta vendosë veten në këpucët e personit tjetër dhe t'i konsiderojë problemet nga këndvështrimi i tjetrit.
Grupi i njohur si "Katër të egrit" po ndjek një qasje mbrojtëse. Pse e ka lënë Gjermania kampin e kujdesshëm?
Për Italinë dhe Spanjën, për shembull, pandemia e koronavirusit tregon një ngarkesë të madhe në aspektin ekonomik, mjekësor dhe, natyrisht, për shkak të shumë jetëve së humbura, në terma emocionues. Në këto rrethana, është e drejtë që Gjermania të mendojë jo vetëm për veten e saj, por të jetë e përgatitur të përfshihet në një veprim të jashtëzakonshëm solidaritetin. Ishte në atë frymë që Presidenti Francez Emmanuel Macron dhe unë bëmë propozimin tonë.
Hyrja në nivele më të larta të borxhit është një kthesë U për Gjermaninë. Çfarë ndodhi me kancelaren në terma të ngushtë?
Në një krizë të kësaj madhësie, secili nga ne pritet të bëjë atë që duhet të bëhet. Ajo që duhet të bëhet në këtë rast është diçka e jashtëzakonshme. Gjermania kishte një raport të ulët borxhi dhe mund të lejojë, në këtë situatë të jashtëzakonshme, të marrë një borxh më shumë. Është gjithashtu shumë e rëndësishme për ne ta mbajmë programin brenda kufijve të traktateve evropiane. Ne kemi gjetur një mënyrë për ta bërë atë.
Dhe e gjithë kjo është gjithashtu në interesin tonë, natyrisht. Është në interesin e Gjermanisë që të kemi një treg të fortë të brendshëm dhe që Bashkimi Evropian të rritet së bashku, jo të rrëzohet. Si gjithmonë, ajo që është e mirë për Evropën është e mirë për ne.
Fondi i rimëkëmbjes ka gjeneruar një lloj harmonie të çuditshme. A janë paratë duke tërhequr një vello mbi problemet e vërteta të nacionalizmit në rritje dhe populizmit?
Fondi i rimëkëmbjes nuk mund të zgjidhë të gjitha problemet e Evropës. Por mosbërja e tij do t'i përkeqësonte të gjitha problemet tona. Shëndeti ekonomik i Evropës mund të ndikojë në shumë gjëra. Papunësia shumë e lartë në një vend mund të bëhet politikisht shpërthyes dhe në këtë mënyrë të rritet kërcënimi për demokracinë. Që Evropa të mbijetojë, ekonomia e saj duhet të mbijetojë.
A mund të lëvizë shkëndija e fondit të rimëkëmbjes drejt Shteteve të Bashkuara të Evropës?
Unë e shoh këtë fond si një përgjigje unike për një situatë unike. Nëse do të donim të ndryshonim aspektet themelore të mënyrës se si menaxhohet buxheti i BE-së ose, për shembull, t'i jepej asaj të drejtën për të rritur taksat, atëherë do të na duhej të ndryshonim traktatet. Kjo do të ndryshonte ekuilibrin statik midis kompetencës dhe mbikëqyrjes. Jam e sigurt se kjo do të diskutohet në vitet në vazhdim, por kjo duhet të bëhet me kujdes. Megjithatë, në situatën aktuale, ne nuk mund të presim që traktatet të ndryshohen. Duhet t’i përgjigjemi shpejt pandemisë.
A mendoni se Nadia Calviño [ministri i çështjeve ekonomike të Spanjës] so të ishte një president i mirë i Eurogrupit?
Ministrat e financave po diskutojnë për këtë moment. Nuk është sekret se ka mbështetje për kandidaturën e Nadia Calviño në qeverinë gjermane. Por vendimi përfundimtar i përket Eurogrupit. Unë jam gjithmonë e kënaqur kur gratë marrin role udhëheqëse politike, dhe Eurogroup kurrë nuk është drejtuar nga një grua. Por nuk është vendimi im. Ky është vendim i eurogrupit.
A duhet ta përdorë Italia mekanizmin evropian të stabilitetit?
Ky është vendimi i Italisë për të marrë. Ne kemi krijuar këto instrumente përmes EIB [Bankës Evropiane të Investimeve]: ESM me linjat e saj të kreditit paraprake dhe skemën e punës. Çdokush mund të përdorë ato. Ne nuk i bëmë ato të disponueshme që ato të mbeten të papërdorura.
A po fiton liberalizmi?
Kryeministri i Hungarisë, Viktor Orbán, ishte tashmë aktiv politik edhe në 1989. Në atë kohë, rendi liberal demokratik fillimisht kishte triumfuar mbi diktaturën e socializmit dhe komunizmit. Por kjo ishte vetëm një pjesë e realitetit. Konfliktet shpërthyen në Ballkanin Perëndimor dhe më vonë në botën Islame. Kina u ngrit për t'u bërë një fuqi e madhe ekonomike. Në të vërtetë, shembulli i Kinës tregon se edhe një shtet jodemokratik mund të jetë ekonomikisht i suksesshëm, që është një sfidë e madhe për demokracitë tona liberale. Pastaj erdhi sfida e terrorizmit islamik, veçanërisht sulmi ndaj Shteteve të Bashkuara të 11 shtatorit 2001. Shtojini kësaj zhgënjimin që pasoi pranverën arabe. Me pak fjalë, ne ende nuk kemi mundur të sigurojmë prova absolute se sistemi liberal do të fitojë . Kjo më shqetëson.
A ka korrur Evropa përfitimet e revolucionit të saj?
Po dhe jo. Nga njëra anë, ne kemi shijuar një histori të jashtëzakonshme suksesi që nga viti 1989, por në euforinë tonë ne nuk arritëm të realizonim plotësisht ato që gjurmët afatgjata të diktatures kishin lënë në 40 vitet që nga lufta e dytë botërore. Pas socializmit kombëtar dhe luftës së dytë botërore, shumë vende në Evropën Lindore kaluan drejtpërdrejt në një periudhë të dytë të diktaturës. Vendet e bllokut lindor kishin vetëm disa vjet për të zhvilluar identitetin e tyre kombëtar. Kështu që vetëm më vonë ata iu nënshtruan proceseve që kishin qenë prej kohësh pjesë e jetës normale në vendet perëndimore.
Shumë vende të reja në BE ndajnë entuziazmin tonë për Bashkimin Evropian si një punë paqeje nga njëra anë, megjithatë shfaqin skepticizëm ndaj Evropës nga ana tjetër. Ne duhet të zhvillojmë mirëkuptim për këtë. Unë e shoh punën time duke punuar për një Evropë të vetëvendosur, liberale, të rrënjosur në të drejtat themelore të individit.
Me gjithë respektin e duhur ndaj dallimeve të përvojës historike, ku i përqendroni shkeljen e shtetit të së drejtës?
Do të flasim, natyrisht, për çështje që lidhen me sundimin e ligjit. Shenja e demokracisë është se çdo opozitë duhet të ketë një shans të drejtë për t'u rikthyer në qeveri. Një opozitë duhet të garantohet një grup i qartë i të drejtave - duke filluar me kohën e duhur të të folurit në parlament dhe të paktën të njëjtën sasi të transmetimit nga transmetuesit publik, dhe të shtrihet në një gjyqësor të pavarur dhe të respektojë rregullat demokratike.
A është legjislacioni Evropian tani në kundërshtim me legjislacionin kombëtar - apo anasjelltas? A nuk është në fund të fundit sistemi juridik evropian që të ketë më shumë peshë se ai kombëtar si çështje parimore?
Nuk është sikur nuk u fol kurrë për këtë temë përpara se gjykata kushtetuese federale të lëshonte vendimin e saj mbi Bankën Qendrore Evropiane. Pa dyshim, e drejta evropiane ka përparësi ndaj ligjit kombëtar - por kjo nuk na tregon se ku fillon dhe mbaron fusha e së drejtës evropiane.
A po vë në dyshim Kina ndërtesën demokratike perëndimore të Evropës?
Ne duhet të fillojmë duke bërë gjithçka që mundemi për ta bërë veten më elastik. Ne kemi nevojë të qëndrojmë së bashku si evropianë, përndryshe ne do të dobësohemi vetëm. Kina është bërë një lojtar global. Kjo na bën partnerë në bashkëpunimin ekonomik dhe luftimin e ndryshimit të klimës, por edhe konkurrentë me sisteme politike shumë të ndryshme. Të mos flasim me njëri-tjetrin sigurisht që do të ishte një ide e keqe.
Një Brexit pa marrëveshje po afrohet në fund të vitit. A do të ishte kjo një humbje personale për ju?
Jo. Sigurisht që do të ishte në interesin e Britanisë dhe të gjitha vendeve anëtare të BE-së për të arritur një largim të rregullt. Por kjo mund të ndodhë vetëm nëse dëshirojnë të dy palët. Ajo që ka rëndësi nuk është dëshirat tona, por vetëm realiteti para nesh, me fjalë të tjera para së gjithash ajo që dëshiron Britania. Me kryeministrin Boris Johnson, qeveria britanike dëshiron të përcaktojë vetë se çfarë marrëdhënie do të ketë me ne pasi të largohet vendi. Pastaj do të duhet të jetojë me pasojat, natyrisht, që do të thotë me një ekonomi më pak të ndërlidhura. Nëse Britania nuk dëshiron të ketë rregulla mbi mjedisin dhe tregun e punës ose standardet sociale që krahasohen me ato të BE-së, marrëdhëniet tona do të jenë më pak të afërta. K
Shtetet e Bashkuara gjithashtu kanë nxituar të lirojnë lidhjet e saj me Evropën. Presidenti Trump kritikon Gjermaninë dhe dëshiron të tërheq trupat. A jeni e shqetësuar nga ai kërcënim?
Ne besojmë se aleanca ka një vlerë të madhe për secilin prej anëtarëve të saj. Ne në Gjermani e dimë se duhet të shpenzojmë më shumë për mbrojtjen; ne kemi arritur të rrisim në mënyrë të konsiderueshme vitet e fundit buxhetin, dhe ne do të vazhdojmë në atë rrugë për të forcuar aftësitë tona ushtarake. Trupat amerikane në Gjermani ndihmojnë për të mbrojtur jo vetëm Gjermaninë dhe pjesën evropiane të Nato-s, por edhe interesat e Shteteve të Bashkuara të Amerikës.
A ka ardhur koha që BE të fitojë autonomi strategjike dhe sovranitet aktual?
Shikoni botën; shikoni në Kinë ose Indi. Ka arsye bindëse për të qëndruar i përkushtuar ndaj një komuniteti transatlantik të mbrojtjes dhe ombrellës sonë bërthamore. Por sigurisht që Evropa duhet të bart më shumë nga barra sesa gjatë luftës së ftohtë. Ne u rritëm në njohuritë e caktuara që Shtetet e Bashkuara donin të ishin një fuqi botërore. Nëse SH.B.A. tani dëshirojnë të tërhiqen nga ai rol i vullnetit të saj të lirë, ne do të duhet të reflektojmë për atë shumë thellësisht.
Në Evropën Lindore në veçanti, kërcënimi që buron nga Rusia ndihet shumë fuqishëm. A po e nënvlerëson Gjermania atë kërcënim?
Ne i njohim fushatat e dezinformatave; armët e luftës hibride, siç quhet, janë pjesë e arsenalit të Rusisë./ Përktheu nga The Guardian, I.M-Dritare.net
