Termometrat me zhivë deri në fund të vitit 2025, duhet të largohen nga shtëpitë dhe gjithashtu nga qendrat shëndetësore e spitalet, bashkë me matësat e presionit të gjakut, të cilët përmbajnë merkur.
Largimi i këtyre pajisjeve mjekësore me merkur është një detyrim që duhet përmbushur deri në fund të vitit 2025, pasi Shqipëria ka firmosur Konventën e Minamatës, e cila synon pikërisht zëvendësimin e pajisjeve me merkur me alternativa të tjera.
Por cilat janë dëmet që shkakton merkuri tek njeriu?
Mërkuri i lëngët avullon lehtësisht, duke u transportuar në distanca të largëta, ku edhe mund të depozitohet. Ai bioakumulohet në zinxhirin ushqimor, veçanërisht në organizmat ujore, duke përbërë problem serioz për sigurinë ushqimore. Por edhe në përqendrime të ulëta, mërkuri përbën rrezik për shëndetin dhe mjedisin.
Faktet kryesore
Mërkuri është një element natyral që gjendet në ajër, ujë dhe tokë.
Ekspozimi ndaj merkurit – edhe në sasi të vogla – mund të shkaktojë probleme serioze shëndetësore dhe është një kërcënim për zhvillimin e fëmijës në mitër dhe në fillim të jetës.
Mërkuri mund të ketë efekte toksike në sistemin nervor, tretës dhe imunitar, si dhe në mushkëri, veshka, lëkurë dhe sy.
Mërkuri konsiderohet nga OBSH si një nga dhjetë kimikatet kryesore të shqetësimit kryesor të shëndetit publik.
Njerëzit janë të ekspozuar kryesisht ndaj metilmerkurit, një përbërës organik, kur hanë peshk dhe butakë që përmbajnë këtë përbërje.
Metilmerkuri është shumë i ndryshëm nga etilmerkuri. Etilmerkuri gjendet në tiomersal në disa vaksina dhe nuk paraqet rrezik për shëndetin.
Sipas OBSH-së Mërkuri është toksik për shëndetin e njeriut, duke paraqitur një kërcënim të veçantë për zhvillimin e fëmijës në mitër dhe në fillim të jetës. Mërkuri ekziston në forma të ndryshme: elementar (ose metalik); inorganike (p.sh. klorur merkuri); dhe organike (p.sh. metil- dhe etilmerkur), të cilat të gjitha kanë efekte të ndryshme toksike, duke përfshirë në sistemin nervor, tretës dhe imunitar, si dhe në mushkëri, veshka, lëkurë dhe sy.
Ndikimet shëndetësore të merkurit janë të shumta, duke përfshirë dëmtimin e veshkave dhe sistemit nervor dhe problemet e lëkurës. Ekspozimi i fetusit ndaj metilmerkurit paraqet rrezik për fëmijën e palindur.
Kripërat inorganike të merkurit janë gërryese për lëkurën, sytë dhe traktin gastrointestinal dhe mund të shkaktojnë toksicitet të veshkave nëse gëlltitet.
Çrregullime neurologjike dhe të sjelljes mund të vërehen pas thithjes, gëlltitjes ose ekspozimit dermal të përbërësve të ndryshëm të merkurit. Simptomat përfshijnë dridhje, pagjumësi, humbje të kujtesës, efekte neuromuskulare, dhimbje koke dhe mosfunksionim kognitiv dhe motorik. Shenjat e lehta nënklinike të toksicitetit të sistemit nervor qendror mund të shihen te punëtorët e ekspozuar ndaj një niveli elementar të merkurit në ajër prej 20 μg/m3 ose më shumë për disa vite. Janë raportuar efekte në veshka, duke filluar nga rritja e proteinave në urinë deri te dështimi i veshkave./L.F-dritare.net
