Trump: Premtimi i ri i NATO-s për 5% është një fitore e madhe
E Mërkurë 25 Qershor 2025, 20:08
Dritare.net
Në një vendim historik të marrë gjatë samitit të NATO-s në Hagë, liderët e Aleancës u dakordësuan të rrisin shpenzimet e mbrojtjes në 5% të Prodhimit të Brendshëm Bruto (PBB) të çdo vendi anëtar deri në vitin 2035. Vendimi u përshëndet si një "fitore e madhe për Europën dhe qytetërimin perëndimor" nga Presidenti amerikan Donald Trump, i cili ka ushtruar presion të vazhdueshëm për më shumë barazi në barrën financiare të mbrojtjes.
Një Aleancë më e fortë dhe më e barabartë
Në një deklaratë të përbashkët, vendet anëtare theksuan angazhimin e tyre të plotë ndaj mbrojtjes kolektive sipas Nenit 5 të traktatit, duke e quajtur atë “të pathyeshëm”. Sekretari i ri i Përgjithshëm i NATO-s, Mark Rutte, deklaroi se:
“Askush nuk duhet të dyshojë në kapacitetin apo vendosmërinë tonë nëse siguria jonë vihet në pikëpyetje. NATO po ndërton një aleancë më të fortë, më të drejtë dhe më të aftë për të vepruar.”
Në kontrast me deklaratat e mëparshme, këtë vit nuk u përmend një dënim i drejtpërdrejtë ndaj pushtimit rus të Ukrainës, ndonëse Rusia u cilësua si një kërcënim afatgjatë së bashku me terrorizmin ndërkombëtar.
Struktura e shpenzimeve: 3.5% për mbrojtje bazë, 1.5% për infrastrukturë sigurie
Plani i miratuar përfshin:
3.5% të PBB-së për shpenzime të drejtpërdrejta ushtarake
deri në 1.5% për investime në siguri të zgjeruar, si teknologjia, logjistika dhe mbrojtja kibernetike
Kjo përfaqëson një rritje të ndjeshme krahasuar me objektivin aktual prej 2%, i cili ende nuk është përmbushur nga të gjitha vendet.
Rezervat dhe konsensusi i vështirë
Disa vende anëtare, përfshirë Spanjën, Belgjikën dhe Sllovakinë, shprehën fillimisht rezerva për objektivin 5%. Ministri i Ekonomisë i Spanjës e cilësoi diskutimin si "të gabuar", ndërsa kryeministri Pedro Sánchez, i cili u vu re të qëndronte i veçuar në "fotografinë familjare", në fund e mbështeti deklaratën përfundimtare, duke e quajtur atë “realiste dhe të zbatueshme për Madridin”.
Kryeministri belg Bart de Wever pranoi se përmbushja e objektivit do të jetë e vështirë, por e quajti “një synim të arritshëm brenda 10 viteve”. Presidenti i Sllovakisë, Peter Pellegrini, u shpreh se Bratislava nuk do ta pengojë vendimin kolektiv.
Trump: Qëndroj me Nenin 5, por kërkoj më shumë barazi
Presidenti Trump, në paraqitjen e tij të parë në një samit të NATO-s që nga viti 2019, fillimisht ngriti pikëpyetje për interpretimet e Nenit 5, por më pas deklaroi qartazi:
“Unë qëndroj me Nenin 5. Për këtë jam këtu.”
Ai gjithashtu lavdëroi vendimin për rritjen e shpenzimeve, duke e cilësuar si një “fitore të madhe për të gjithë” dhe shtoi se “do të barazohemi së shpejti, siç duhet të jetë”.
Trump zhvilloi takime dypalëshe me liderë, përfshirë një bisedë me Presidentin ukrainas Volodymyr Zelensky, ku theksoi vështirësitë për një armëpushim të qëndrueshëm dhe sugjeroi rritjen e ndihmës për mbrojtjen ajrore të Ukrainës.
“Zelensky është një djalë i mirë, por e ka pak të vështirë. Kam folur shpesh me Putinin. I kërkova të ndihmojë për çështjen ruse, jo për Iranin.”
Tensione përtej mbrojtjes: tarifat tregtare në fokus
Presidenti francez Emmanuel Macron ngriti shqetësime për tensionet tregtare SHBA–BE, duke thënë:
“Nuk mund t’u kërkojmë aleatëve të shpenzojnë më shumë për mbrojtjen dhe në të njëjtën kohë të zhvillojmë luftëra tregtare kundër njëri-tjetrit. Kjo nuk ka sens.”
Një samit i shkurtër, por me peshë historike
Samiti i Hagës nisi me një darkë të mbretit Willem-Alexander dhe mbretëreshës Maxima, ndërsa pjesa zyrtare u zhvillua për vetëm dy orë e gjysmë. Pavarësisht kohëzgjatjes, ky samit konsiderohet nga shumë si më i rëndësishmi që prej Luftës së Ftohtë, për shkak të vendimeve strategjike që do të ndikojnë arkitekturën e mbrojtjes globale për dekadat në vijim.
Mbështetje për Ukrainën – në qendër të vëmendjes
Në deklaratën përfundimtare, vendet anëtare riafirmuan angazhimin për të mbështetur Ukrainën, duke deklaruar se ndihma direkte për mbrojtjen dhe industrinë ushtarake të saj do të përfshihet në vlerësimin e shpenzimeve të mbrojtjes për çdo vend.
Starmer: NATO është më e rëndësishme se kurrë
Kryeministri britanik Keir Starmer tha se NATO është sot po aq jetike sa ka qenë ndonjëherë:
“Jetojmë në një botë shumë të paqëndrueshme. Ky është një moment për unitet dhe forcë. NATO është më e madhe dhe më e fortë se më parë.”/L.F-dritare.net
