Pretendon Çmimin Nobel për Paqen! Trump: I kam dhënë fund shtatë luftërave!
E Premte 10 Tetor 2025, 09:09
Dritare.net
Donald Trump pretendon se i ka dhënë fund shtatë luftërave dhe se të gjithë thonë se ai duhet të marrë Çmimin Nobel për Paqen si shpërblim.
Përpjekjet e presidentit amerikan për çmimin e lakmuar datojnë vite më parë, dhe përparimi i planit të tij të paqes prej 20 pikash për Gazën vjen pak para se fituesi i vitit 2025 të shpallet sot.
Por cilat luftëra pretendon Trump se i ka përfunduar dhe çfarë ka thënë ai për Çmimin Nobel për Paqen?
Trump foli për herë të parë për përfundimin e luftërave më 18 gusht, gjatë samitit të tij me udhëheqësit ukrainas dhe evropianë.
"Kam përfunduar gjashtë luftëra", tha ai. "Nëse shikoni gjashtë marrëveshjet që kam arritur këtë vit, të gjitha ishin në luftë. Unë nuk bëra asnjë armëpushim."
Në një intervistë me Fox News, ai e ndryshoi numrin në shtatë luftëra.
Është një pretendim që ai e përsëriti muajin e kaluar në Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së në Nju Jork, duke thënë se askush nuk kishte “bërë kurrë diçka të ngjashme”.
Pas pretendimeve të tij, Shtëpia e Bardhë publikoi listën e konflikteve për të cilat po fliste presidenti - gjashtë gjatë mandatit të tij të dytë dhe një në të parin.
Armenia dhe Azerbajxhani
Ato janë si më poshtë:
Të dy vendet kanë qenë të përfshira në një konflikt prej gati 40 vitesh mbi statusin e diskutueshëm të Nagorno-Karabakut .
Kohët e fundit, luftime serioze shpërthyen në shtator 2023 kur Azerbajxhani pushtoi zonën, e cila ka qenë shtëpia e armenëve etnikë që nga kohërat para-sovjetike.
Por më 8 gusht të këtij viti, në Shtëpinë e Bardhë u njoftua një marrëveshje paqeje midis dy palëve, e cila bëri që të dy udhëheqësit të nominonin zotin Trump për Çmimin Nobel.
Nga të gjitha pretendimet e Trump për paqe, kjo është ndër më legjitimet, thotë për Sky News Dr. Theo Zenou, bashkëpunëtor kërkimor në Shoqërinë Henry Jackson.
"Merita i takon: ndërmjetësimi i një marrëveshjeje paqeje midis Armenisë dhe Azerbajxhanit është një arritje e vërtetë", thotë ai.
Duke e përshkruar atë si një "simbol të rëndësishëm të progresit", ai paralajmëron se kjo ishte kryesisht për shkak të "ndikimit në rënie të Rusisë në rajon" dhe se mbeten "pika mosmarrëveshjeje" midis dy palëve.
Tajlanda dhe Kamboxhia
Tensionet për tokën përgjatë kufirit të përbashkët prej 500 miljesh midis Tajlandës dhe Kamboxhias kanë vazhduar për më shumë se një shekull, duke çuar në përshkallëzime sporadike të luftimeve .
Më 24 korrik, pasi zyrtarët tajlandezë pretenduan se trupat kamboxhiane hapën zjarr në një nga bazat e tyre ushtarake përgjatë kufirit, dhuna shpërtheu përsëri, duke lënë 35 të vdekur dhe qindra mijëra njerëz të zhvendosur brenda katër ditësh.
Dy ditë më vonë, zoti Trump postoi në Truth Social: "Po i telefonoj Kryeministrit në detyrë të Tajlandës, tani, për të kërkuar gjithashtu një armëpushim dhe fund të luftës, e cila po zhvillohet aktualisht."
Ndërsa ishte Malajzia ajo që priti bisedimet e paqes, zoti Trump kërcënoi të tërhiqte negociatat e tij për shkak të uljeve të mundshme të tarifave amerikane mbi importet tajlandeze dhe kamboxhiane, nëse armëpushimi nuk do të respektohej.
Më 7 gusht, u nënshkrua një marrëveshje .
“Stili i Trump është transaksional”, thotë Dr. Samir Puri, drejtor i Qendrës për Qeverisje Globale dhe Siguri në Chatham House. “Ai përpiqet t’i bindë ekonomikisht palët e ndryshme që të ndalojnë luftimet - por ka një ndryshim të madh midis ndalimit të luftimeve në afat të shkurtër dhe zgjidhjes së shkaqeve rrënjësore të konfliktit.”
Dr. Puri thotë se kjo "nuancë i mungon Trumpit", ndërsa Dr. Zenou shton se "tensionet themelore janë ende të dukshme".
Ruanda dhe Republika Demokratike e Kongos.
Tensionet afatgjata midis dy kombeve afrikane u rigjallëruan në fillim të vitit 2025 kur një grup rebelësh të mbështetur nga qeveria e Ruandës, M23, pushtuan një zonë të pasur me minerale në Republikën Demokratike të Kongos (RDK) lindore.
Ruanda, e cila kufizohet me rajonin e kontrolluar nga M23 të RDK-së, është akuzuar për mbështetjen e grupit, por i mohon akuzat.
Pas muajsh luftimesh, në qershor ministrat e jashtëm të vendeve udhëtuan për në Shtëpinë e Bardhë për të nënshkruar një marrëveshje që premtonte të respektonte një marrëveshje të mëparshme armëpushimi nga viti 2024.
Më pas, zoti Trump ia atribuoi vetes krijimin e paqes në “një nga luftërat më të këqija që dikush ka parë ndonjëherë”.
Megjithatë, grupi rebel M23 i Ruandës nuk ishte i përfshirë drejtpërdrejt në bisedime dhe ka thënë se nuk e konsideron marrëveshjen detyruese.
Edhe pse Dr. Puri vëren se është "e paprecedentë" që një president amerikan të ndërhyjë në konflikt dhe Dr. Zenou e përshkruan këtë si një "hap në drejtimin e duhur", ai thotë se mungesa e përfaqësimit të M23 do të thotë se konflikti "ka të ngjarë të vazhdojë".
Izraeli dhe Irani
SHBA-të bombarduan tre nga centralet bërthamore të Iranit pas shpërthimit të luftës midis Republikës Islamike dhe Izraelit më 13 qershor.
Pas sulmeve të SHBA-së, zoti Trump tha: "Zyrtarisht, Irani do të fillojë armëpushimin dhe, në orën 12, Izraeli do të fillojë ARMËPUSHIMIN dhe, në orën 24, një fund zyrtar i luftës 12-ditore do të përshëndetet nga bota."
Kryeministri i Izraelit, Benjamin Netanyahu, vlerësoi SHBA-në, por udhëheqësi suprem i Iranit, Ajatollah Ali Khamenei, pretendoi se sulmet amerikane nuk arritën asgjë dhe pretendoi se Irani kishte dalë fitimtar.
Dr. Puri vëren se ky është i vetmi nga shtatë konfliktet ku presidenti ka përdorur forcën ushtarake, gjë që në vetvete është e lavdërueshme. Por, përsëri, ai pretendon se zoti Trump thjesht "e shtyu konfliktin në një gjendje letargjie" në vend që të adresonte shkaqet e tij themelore.
Dr. Zenou shton se nuk pati asnjë marrëveshje paqeje dhe të dy palët janë në thelb në luftë.
India dhe Pakistani
India dhe Pakistani kanë luftuar për statusin e rajonit kufitar Himalajan të Kashmirit që nga ndarja e tyre në vitin 1947.
Tensionet u përshkallëzuan përsëri për katër ditë në maj pas një sulmi në Kashmirin e kontrolluar nga India.
Fqinjët e armatosur me armë bërthamore arritën një marrëveshje armëpushimi më 10 maj, të cilën zoti Trump e pretendoi si rezultat i një “nate të gjatë bisedimesh të ndërmjetësuara nga Shtetet e Bashkuara”.
Edhe pse zyrtarët pakistanezë e nominuan atë për çmimin Nobel, India mohoi me forcë çdo përfshirje të SHBA-së dhe se bisedimet u zhvilluan "drejtpërdrejt midis Indisë dhe Pakistanit".
Dr. Puri e përshkruan marrëdhënien Indi-Pakistan si më të “delikatin” nga pretendimet e paqes të presidentit amerikan.
“Në asnjë mënyrë Trump nuk mund të pretendonte se e ka zgjidhur konfliktin indo-pakistanez, i cili daton që nga viti 1947 dhe ka shkaqe të jashtëzakonshme strukturore”, thotë ai.
Egjipti dhe Etiopia
Gjatë 12 viteve të fundit, Etiopia dhe Egjipti kanë qenë të angazhuar në një mosmarrëveshje mbi Digën e Madhe Etiopiane të Rilindjes (GERD) në lumin Nil të Etiopisë, e cila filloi të funksionojë në vitin 2022.
Diga është jashtëzakonisht e rëndësishme për Etiopinë, por Egjipti thotë se ajo kompromenton aksesin e saj në ujë nga Nili. Bisedimet mbi këtë çështje u ndërprenë në fund të qershorit dhe nuk është arritur asnjë marrëveshje.
Menjëherë pas kësaj, zoti Trump postoi në mediat sociale: “Nëse do të isha Egjipti, do të doja ujin në Nil”, përpara se të deklaronte se SHBA-të do ta zgjidhnin mosmarrëveshjen së shpejti.
Ai më pas pretendoi se SHBA-të e financuan pjesërisht digën - por Shtëpia e Bardhë nuk mundi të jepte më shumë detaje mbi pretendimet e tij.
“Nuk do të marr një Çmim Nobel për Paqen për ruajtjen e Paqes midis Egjiptit dhe Etiopisë (Një digë masive e ndërtuar nga Etiopia, e financuar në mënyrë idiote nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës, e zvogëlon ndjeshëm ujin që rrjedh në lumin Nil)”, shkroi zoti Trump në internet.
Zyrtarët etiopianë i kundërshtojnë me forcë pohimet, duke thënë se diga është ndërtuar "pa asnjë ndihmë të huaj".
Serbia dhe Kosova
Kosova shpalli pavarësinë nga Serbia në vitin 2008 pas viteve të tensioneve pas luftërave ballkanike në vitet 1990.
Nëntëdhjetë e dy vende e njohin pavarësinë e Kosovës, por qeveria serbe ende nuk e njeh sovranitetin e saj dhe, në qershor të këtij viti, tensionet u ndezën përsëri.
“Serbia dhe Kosova do të hynin në luftë, do të ishte një luftë e madhe. Unë thashë nëse e bëni, nuk ka tregti me Shtetet e Bashkuara. Ata thanë, ndoshta nuk do ta bëjmë”, shkroi ai në internet.
Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, tha se kishte “informacion të besueshëm” se zoti Trump kishte ndërhyrë për të parandaluar një përleshje, por nuk dha detaje të mëtejshme.
Kur kjo çështje iu paraqit Shtëpisë së Bardhë, Ekipi Trump iu referua vetëm marrëveshjes së nënshkruar në Shtëpinë e Bardhë gjatë mandatit të tij të parë në shtator 2020, kur shtetet u zotuan për normalizim ekonomik.
Çfarë ka thënë Trump në fushatën e tij për çmimin Nobel?
2019
Në shkurt të vitit 2019, Trump pretendoi se kryeministri i atëhershëm i Japonisë, Shinzo Abe, e kishte nominuar atë pas samitit të tij të vitit 2018 me udhëheqësin e Koresë së Veriut, Kim Jong Un, ku ata diskutuan programin e armëve bërthamore të vendit.
Duke folur në Shtëpinë e Bardhë, ai pretendoi se zoti Abe i kishte dhënë atij "kopjen më të bukur të një letre që ai u dërgoi njerëzve që japin diçka të quajtur Çmimi Nobel".
Ai pretendoi se zoti Abe i kishte thënë: “Unë të kam nominuar”, të cilit zoti Trump iu përgjigj: “Faleminderit. Shumë njerëz të tjerë mendojnë kështu gjithashtu. Unë ndoshta nuk do ta kuptoj kurrë. Por kjo është në rregull.”
Presidenti vazhdoi duke iu referuar paraardhësit të tij Barack Obama që fitoi çmimin në vitin 2009.
"Ia dhanë Obamës. Ai as nuk e dinte për çfarë e kishte marrë. Qëndroi aty për rreth 15 sekonda dhe mori Çmimin Nobel", tha ai. "Unë ndoshta nuk do ta marr kurrë."
2020
Në janar të vitit 2020, ai u ankua se duhej ta kishte fituar ai në vend të kryeministrit të Etiopisë, Abiy Ahmed Ali, i cili mbikëqyri nënshkrimin e një marrëveshjeje paqeje në konfliktin kufitar me Eritrenë.
Duke iu referuar përfshirjes së tij në bisedimet e paqes, të cilat u drejtuan kryesisht nga Arabia Saudite, Trump tha në një tubim zgjedhor në Ohajo: “Do t'ju tregoj për Çmimin Nobel për Paqen, do t'ju tregoj për atë. Bëra një marrëveshje, shpëtova një vend dhe sapo dëgjova se kreu i atij vendi tani po merr Çmimin Nobel për Paqen për shpëtimin e vendit.”
"Por e dini, kështu është puna. Për sa kohë që e dimë, kjo është e gjitha që ka rëndësi... Shpëtova një luftë të madhe, kam shpëtuar disa prej tyre."
2024
Në një tubim tjetër përpara fitores së tij të dytë zgjedhore në vitin 2024, ai u tha mbështetësve në Detroit: "Nëse do të më quanin Obama, do ta kisha marrë Çmimin Nobel brenda 10 sekondash."
2025
Në shkurt të këtij viti, gjatë një takimi me kryeministrin izraelit Benjamin Netanyahu në Shtëpinë e Bardhë, ai tha: "Ata kurrë nuk do të më japin një Çmim Nobel për Paqen. E meritoj, por ata kurrë nuk do të ma japin."
Në korrik, Netanyahu zbuloi se e kishte nominuar Trumpin dhe tha se ai po “krijon paqen ndërsa flasim” në “një vend dhe një rajon pas tjetrit”.
Në Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së në Nju Jork, pasi bëri pretendimin e tij për shtatë luftëra, zoti Trump tha se "të gjithë thonë se unë duhet të marr Çmimin Nobel për Paqen".
Ekipi i tij ka shtuar gjithashtu thirrjet që atij t’i jepet çmimi, me sekretaren e tij të shtypit Karoline Leavitt që e përmendi atë në disa konferenca informimi në Shtëpinë e Bardhë, duke e përshkruar atë si “presidentin e paqes” dhe duke thënë se “ka kaluar shumë kohë”.
A mund ta fitojë vërtet Trump një të tillë?
Afati i fundit për nominimet për Çmimin Nobel për Paqen të këtij viti ishte më 31 janar, jo shumë kohë pasi Trump u kthye në Shtëpinë e Bardhë.
Gjatë dy mandateve të tij, ai është nominuar për Çmimin Nobel për Paqen më shumë se 10 herë - përfshirë nga Netanyahu, kryeministri i Kamboxhias Hun Manet, një politikan ukrainas, si dhe ligjvënës nga SHBA-ja, Suedia dhe Norvegjia.
Por nuk është e qartë nëse ndonjë nga nominimet e fundit të zotit Trump erdhi para afatit të janarit.
Dr. Zenou thotë se, ndonëse nuk është përfshirë në listën e tij të "shtatë luftërave", Marrëveshjet e Abrahamit , të cilat bënë që disa shtete arabe ta njihnin Izraelin për herë të parë në pothuajse 50 vjet, janë "arritja më e madhe diplomatike" e zotit Trump.
Duke i përshkruar ato si një "moment vendimtar në historinë e Lindjes së Mesme", Dr. Zenou tha se marrëveshjet, të nënshkruara në Shtëpinë e Bardhë në vitin 2020, janë edhe më të rëndësishme për faktin se janë mbajtur pavarësisht konfliktit aktual midis Izraelit dhe Hamasit.
Megjithatë, Arabia Saudite ende nuk i ka nënshkruar ato, gjë që do të shërbejë si "një nga testet më të mëdha të Trump deri më tani" në përpjekjen e tij për Çmimin Nobel, shton Dr. Zenou.
A mund ta ndihmojë marrëveshja e Gazës kauzën e Trumpit?
Në një zhvillim të rëndësishëm gjatë natës së së mërkurës, Izraeli dhe Hamasi nënshkruan fazën e parë të planit të paqes me 20 pika të Donald Trump .
Netanyahu tha se ky përparim nënkuptonte që 48 pengjet e mbetura të mbajtura nga Hamasi , 20 prej të cilëve mendohet se janë ende gjallë, do të ktheheshin.
Nina Graeger, drejtoreshë e Institutit të Kërkimeve për Paqen në Oslo, sugjeron se zhvillimet e natës në Gaza kanë ardhur shumë vonë për shpresat e zotit Trump për Çmimin Nobel, sepse fituesi "do të jetë zgjedhur tashmë dhe fjalimet e përgatitura përpara njoftimit të së premtes".
"Megjithatë, nëse plani 20-pikësh i Donald Trump do të çojë në një paqe të qëndrueshme dhe të qëndrueshme në Gaza, komiteti pothuajse me siguri do të duhet ta marrë seriozisht këtë në konsideratë në diskutimet e vitit të ardhshëm", tha ajo për Sky News.
"Sigurisht, ata do të duhet ta peshojnë këtë arritje edhe me të dhënat më të gjera të përpjekjeve të tij për të promovuar paqen - si brenda SHBA-së ashtu edhe ndërkombëtarisht - në përputhje me testamentin e Alfred Nobelit."
Pse ekspertët mendojnë se Trump gabon për çmimin
Testamenti i Alfred Nobelit, themeli i çmimit, thotë se çmimi duhet t'i shkojë personit "i cili ka bërë më shumë ose më të mirën për të çuar përpara miqësinë midis kombeve".
Kjo është diçka që Trump nuk po e bën, sipas znj. Graeger.
“Ai i ka tërhequr SHBA-të nga Organizata Botërore e Shëndetësisë dhe nga Marrëveshja e Parisit për klimën, ai ka nisur një luftë tregtare kundër miqve dhe aleatëve të vjetër”, tha ajo.
"Kjo nuk është pikërisht ajo që mendojmë kur mendojmë për një president paqësor ose dikë që është vërtet i interesuar në promovimin e paqes."
Gjatë mandatit të tij të dytë, zoti Trump ka propozuar gjithashtu masa që kritikët argumentojnë se do të pengojnë arsimin dhe kërkimin shkencor - dy fusha që konsiderohen shtylla të Çmimit Nobel.
Kritikët e zotit Trump gjithashtu i referohen agjencisë së tij të diskutueshme të Imigracionit dhe Doganave (ICE), përmes së cilës presidenti ka dërguar trupa në një sërë qytetesh të udhëhequra nga Demokratët për të zbatuar ligjet e tij të imigracionit.
Ushtria amerikane ka kryer gjithashtu të paktën katër sulme ndaj anijeve në javët e fundit, të cilat Shtëpia e Bardhë tha se u përkisnin karteleve, përfshirë tre që thuhet se kishin origjinën nga Venezuela .
Administrata Trump tha se 21 persona u vranë në sulme, por ende nuk u ka ofruar ligjvënësve prova themelore që vërtetojnë se anijet transportonin drogë.
Asle Toje, zëvendëskryetari i Komitetit aktual Norvegjez të Nobelit, ka sugjeruar se fushata lobuese e zotit Trump për çmimin mund të ketë pasur një efekt të kundërt në shanset e tij për të fituar.
“Këto lloje fushatash ndikimi kanë një efekt mjaft më negativ sesa pozitiv,” thotë ai. “Sepse ne flasim për këtë në komision. Disa kandidatë e shtyjnë shumë fort dhe neve nuk na pëlqen.”-perfundon ai. /SKYNEWS
