Vedat Kokona, njeriu që i dha gjuhës shqipe hijeshi dhe dinjitet
E Premte 8 Gusht 2025, 14:02
Dritare.net
Vedat Kokona është një nga figurat më të ndritura të kulturës shqiptare – mësues, përkthyes, leksikograf, intelektual i pavarur dhe mbi të gjitha, një njeri që jetoi me dinjitet në kohë të vështira. Ai nuk e kërkoi kurrë pushtetin dhe as famën, por e fitoi përjetësinë përmes punës së tij.
Kush ishte Vedat Kokona?
Lindi në Stamboll më 8 gusht 1913, në një familje tiranase me traditë në arsim dhe atdhedashuri. U shkollua në Francë dhe solli në Shqipëri përvojën dhe frymën evropiane. U bë mësues, përkthyes dhe mbrojtës i palodhur i gjuhës shqipe. Me një ndjeshmëri të hollë estetike dhe një etikë të pakompromis, ai la pas një trashëgimi që edhe sot na udhëheq.
Përkthyesi që solli botën në shqip
Me më shumë se 50 vepra të përkthyera, Kokona është një nga themeluesit e përkthimit letrar modern në Shqipëri. Ai solli në gjuhën tonë klasikët e mëdhenj të botës si:
• Shakespeare, Molière, Victor Hugo,
• Dante, Balzac, Dickens,
• Kazanzaqis, Manzoni, dhe shumë të tjerë.
Përkthimet e tij nuk janë vetëm artistike, por edhe shkollë për çdo gjuhëtar, sepse ai e trajtonte shqipen me dashuri, me kujdes dhe me ndjeshmëri.
Mësuesi që edukoi brez pas brezi
Kokona ka dhënë mësim në shumë shkolla të mesme dhe universitete në Shqipëri. Ai njihet si “mësuesi i mësuesve", një figurë që nuk thoshte fjalë të mëdha, por jepte mësime të mëdha përmes shembullit personal.
Leksikografi i palodhur
Fjalorët e tij, sidomos frëngjisht-shqip dhe shqip-frëngjisht, janë ende sot referencë për përkthyesit, studentët dhe akademikët. Ai punoi mbi to me durim dhe dashuri, duke ruajtur bukurinë dhe logjikën e gjuhës.
Si e përkujtojnë shqiptarët sot
Sot, emri i Vedat Kokonës është sinonim i kulturës, përkushtimit dhe ndershmërisë intelektuale.
• Shkolla, rrugë dhe biblioteka në Shqipëri mbajnë emrin e tij.
• Botuesit i ribotojnë përkthimet e tij si pasuri kombëtare.
• Studiuesit i referohen si një standard profesional dhe etik.
• Në rrjetet sociale, çdo përvjetor i lindjes apo i ndarjes nga jeta sjell homazhe për veprën e tij.
Në një kohë kur shpesh gjuha përdhoset dhe kultura banalizohet, figura e tij është një kujtesë e gjallë se çfarë mund të jetë një njeri i dijes, kur nuk kërkon lavdi, por lë gjurmë.
Çfarë na mëson sot Vedat Kokona!
• Të jesh i përulur, por i palëkundur.
• Të mbrosh gjuhën, sepse ajo është shtëpia e shpirtit.
• Të punosh në heshtje, por me përkushtim.
• Të edukosh, jo vetëm me fjalë, por me shembull.
Ai iku në vitin 1998, por nuk u largua kurrë nga kultura shqiptare. Sepse njerëzit si Vedat Kokona nuk vdesin – ata mbeten në çdo fjali të bukur që shkruajmë në shqip./ dritare.net
