Historia e një fshati që ngriti në këmbë një komb!
E Diel 17 Gusht 2025, 19:07
Dritare.net
Në zemër të Labërisë, fshati Kuç ngrihet mbi pllajat e ashpra të Kurveleshit si simbol i qëndresës shqiptare. Këtu lindi më 1805 Zenel Gjoleka, figura emblemë e kryengritjeve të shekullit XIX, i cili u bë zëri i unitetit kombëtar përtej përkatësive fetare dhe shoqërore. Emisioni i gazetarit britanik Robert Hackman për Dritare TV sjell rrëfimin e gjallë të kësaj trashëgimie: nga kuvendet e Mesaplikut e deri te pushka e maleve që sfidoi Perandorinë Osmane.
Nga punishtja e marangozëve te udhëheqja e kryengritjes
Zenel Gjoleka lindi në një familje marangozësh në Kuç. I rritur mes kodrave dhe traditës së armëve, ai u bë fillimisht ushtar besnik i beut lokal. Pas vrasjes së beut nga osmanët (1829), Gjoleka u bashkua me luftëtarin Tafil Buzi, duke nisur sulme guerile nga malet e Kurveleshit. Edhe kur Buzi u kap, Gjoleka vazhdoi i palëkundur.
Mesapliku 1847 thirrja për bashkim
Në qershor 1847, Zenel Gjoleka u zgjodh në Kuvendin e Mesaplikut si udhëheqës i lëvizjes së fshatarëve kundër reformave osmane të taksave dhe rekrutimit. Thirrja e tij për bashkim pa dallim feje i parapriu me dekada frymës që Pashko Vasa do ta shpallte në vargje: “feja e shqiptarit është shqiptaria”. Brenda gjashtë muajsh, kryengritja u përhap nga Kurveleshi drejt Beratit dhe Gjirokastrës, duke vënë në provë makinerinë perandorake.
Falje nga Sulltani, por jo pushim nga lufta
Pasi u kap, Gjoleka u fal nga Sulltani për trimërinë — një gjest që s’e ndali. I kthyer në Kuç, ai mblodhi sërish burra të Labërisë; me rreth 2.000 luftëtarë marshoi drejt veriut për t’u përballur me pushtimin malazez. Ra në pritë dhe u vra, por trupi iu kthe në Kuç, ku prehet sot si dëshmi e një jete të vënë krejtësisht në shërbim të atdheut.
Kuçi sot: gurë kujtese dhe shtigje të hapura
Kuçi mbart lapidarë dhe toponime që flasin për sakrificën e brezave. Nën hijen e plepave të sheshit, vizitori gjen ritmin e ngadaltë të një fshati që ruan polifoninë labe, mikpritjen dhe shtëpinë e gurit. Emisioni i Hackman ndalet në këtë frymë: një komunitet që jeton me dinjitet mes gurit e këngës, duke u kthyer sot në pikënisje për turizmin kulturor e të natyrës në Kurvelesh.
Pse ka rëndësi ky rrëfim
Identitet kombëtar: Kuçi dhe Gjoleka mishërojnë idenë e bashkimit përtej feve e krahinave.
Memorie aktive: varre, lapidarë, rrëfime familjare — një muze i hapur i qëndresës.
Turizëm me kujdes: vizito, dëgjo polifoninë, bli artizanat lokal, mbështet bujtinat e fshatit.
Shikoni reportazhin e plotë të Robert Hackman në Dritare TV dhe vizitoni Kuçin për të prekur nga afër historinë e Zenel Gjolekës. Nëse jeni guidë, artizan ose bujtinë në zonë, na shkruani për t’ju përfshirë në hartën tonë të turizmit të qëndrueshëm./dritare.net
