Nga Alteo Hysi
Të rinj shqiptarë që shkëlqejnë kudo në botë ka shumë. Të shumtë janë ato emra që na bëjnë të besojmë se ç’potencial i madh paskësh qenë fshehur në këtë vend, i cili ka zgjedhur ta realizojë veten diku tjetër. Të rinj, që nga ky vend nuk ikin si dështakë, por si fitues! Një nga këta të rinj, që nuk kanë ikur jashtë të mbushur me mllefin që ushqehet përditë prej atyre që ankohen para se të guxojnë, por si fitimtarë, që duan ta shpien veten më larg, më lart, me një sens të fortë krenarie prej nga vijnë, është vështirë t’i takosh, sepse është vështirë t’i ndash nga bota e tyre e suksesit, që duket aq e pastër. Çdo botë e ushqyer nga ëndrrat, kështu është në fakt….
Një të tillë pata fatin, ta takoja këto ditë gushti në Berat. Anxhela Ferro, 22 vjeçe, vendosi që si një pjesë e bashkëmoshatarëve të saj të ndjekë studimet në Francë, por në një fushë të pazakontë. Studentja e degës “Transportation Design”, ka një ëndërr: Të jetë dizenjuese e automobilave, e mjeteve të transportit si makinat, autobusët, trenat, madje edhe jahtet, një model të parë të të cilëve, ajo ka qenë në gjendje ta realizojë.
Anxhela më tregon se në klasën e saj, janë vetëm tre vajza që studiojnë këtë fushë, por ajo nuk mendon se dizenjimi i automobilave është një fushë për djemtë. Madje, beson se vajzat mund të jenë më të favorizuara në tregun e punës dhe se gjithçka është e lidhur me imagjinatën që vendos në projekte të dizenjimit.
Pse vendosi të studiojë pikërisht në këtë fushë?
“U nisa nga qyteti im i vogël i Beratit që ka patur mangësi në transportin e njerëzve. Zgjodha këtë degë me dëshirën e madhe që në të ardhmen të bëj një projekt për Shqipërinë, që pse jo, njerëzit të mos kenë nevojën të marrin një autobus për të shkuar për 6 orë nga veriu në jug. Ne si dizajnues e bëjmë këtë shkollë pikërisht për nevojat e njerëzve, studiojmë nevojat e tyre dhe dizajnojmë makinat e së nesërmes”, thotë Anxhela.
Me entuziasëm, por me një dozë të lartë modestie, ajo më tregon skicat dhe dizajnimet e saj të para në photoshop. Nga modelet e makinave më të njohura në botë, të cilave ajo i ka shtuar elementë sipas imagjinatës së saj, te një dizajn automjeti që është tërësisht produkt i imagjinatës së saj. Së bashku me tre studentë të tjerë, Anxhela ka konceptuar një makinë të posaçme, që i ndihmon njerëzit të bëjnë piknik më lehtë, e pajisur me mjetet dhe strukturën e posaçme për të të bërë piknik.
Ajo preferon ta quajë një makinë të së ardhmes, ashtu siç dëshiron që pas studimeve, në një të ardhme, të realizojë një projekt automobilistik në Shqipëri.
“Kam ikur për të krijuar diçka më të mirë, jo vetëm për veten. Do të doja të kthehem në Shqipëri dhe të krijoj një projekt të ri, një tren që të shkojë nga Saranda në Berat, ose nga aeroporti në qendrën e Tiranës, siç e ka gjithë bota”, më thotë.
Anxhelës nuk i pëlqen të theksoj që është e para, apo e vetmja vajzë shqiptare që studion dizajnin e automjeteve në Francë. Nuk është e sigurt nëse është realisht e para vajzë shqiptare, ama e sigurt është se ajo mbetet ndër të paktat, ndër të rrallat vajza shqiptare që të veçantën e ëndrrës së saj, e mban të lidhur me fort, me dashurinë e veçantë për vendin e saj, të cilit kërkon që herët a vonë, t’i japë sadopak nga talenti dhe imagjinata që tashmë i shpreh kaq bukur, mbi modelet e saj në photoshop./dritare.net
Anxhela…. studio, studio dhe studio.
Vizato, vizato dhe visato sa me shume te kesh mundesi. C’fardo mjeti ekziston pa dallim. Ne kete fushe kerkohet mbi te gjitha teknika(jo vetem ajo e vizatimit), qe krijohet ne kohe.
Mos humb kohe te imagjinosh trenat Berat-Sarande sepse do te ekzistojne vetem ne boten e endrave jashte realitetit. Duke studiuar do te kuptosh se trasporti hekurrullor kerkon investime te medha, qe duhen lare dhe ne nje ark kohe jo shume te gjate te krijojne perfitime. Per tu bere e mundur kjo gje duhet qe gjysma ose te gjithe banoret e Beratit te udhetojne perdite drejt Sarandes dhe te njejten gje ta bejne edhe banoret e Sarandes. Ndoshta edhe kjo situate nuk mund te mjaftoje, sepse me shume mundesi duhet qe keto qytete imagjinare qe nderrojne vendet perdite, te kene edhe ekonomine e Honkongut.
Treni Rinas-Tirane eshte me real dhe ne pegjithesi mjafton nje projekt i realizur diku qe perseritet, sepse edhe ketu nr i njerezve qe udhetojne nuk eshte ai i Honkongut. Trenat magnetik kustojne 100 here (biletat gjithashtu) me shume, per te justifikuar deshiren.
Mundohu te visatosh realitetin (makinat qe ekzistoje) se pak nga pak do fitosh nje bagazh teknik qe do te bej te kuptosh shume gjera qe do te te ndihmojne kur te hysh ne jeten profesionale. Koha e humbur mbi vizatimet (kopjet e makinave) do te kthehet ne pergjigje ne te ardhmen. Shume pjese do te duken te ngjashme ne makina te ndryshme, po do te jene me te qarta kur te perkthehen ne energjine qe duhet per ti realizur. Energji qe axjendat prodhuse perkthejne ne kosto. Kosto qe duhet te perballojne.
Teknika (njohja e teknologjise dhe e mjeteve ne dispozicion dhe ekzistues) eshte arma kryesore per mos te thene e vetmja qe lidh imagjinaten me realitetin ne kete fushe.
Per sa i perket yacht design eshte akoma me e komplikuar, sepse jane “makina” me komplekse dhe kerkojne edhe njohuri arkitektonike dhe inxhenjeristike.
Ne fushen e automotrice, axjendat kerkojne kandidat qe njohin realitetin dhe teknologjine (qe nuk eshte pedorimi i smartfonit). Punesojne ate qe objektet eshte mundur ti krijoje virtualisht ne detaj, sepse eshte mundur dhe ka humbur kohe per te realizuar projektin e detajuar. Kjo ne shumicen e rasteve do te thote qe kandidati e di vleren e kohes dhe te realitet. Te garantoj qe nuk kane kohe per te humbur me imagjinimet e te djelave ne mengjes.
Vizatimet e “teperta” do te jene perkthyesit midis studimeve dhe punes, sepse ne shumicen e rasteve nuk flasin te njejten gjuhe.
Studimi gjithesesi eshte ne vendin e pare dhe nuk vihet ne dyshim. Per te realizur endren duhen teknika dhe koha, qe sqarojne idete dhe perceptojne realitetin.
Berati ngelet ne zemer, gjithashtu ne harmonine e kompozimit te formave dhe mendimeve!
Berati nuk ka nevoj per tren, ka nevoj per respekt. Respektohet duke e pastruar, duke mirembajtur c’do gur, c’do pike gelqere qe zbardhte imazhin dhe mendimet tona qe kemi pasur fatin ta adhurojme!