Foshnjat e krijuara me ADN nga tre persona lindin pa sëmundje trashëgimore
E Enjte 17 Korrik 2025, 18:06
Dritare.net
Për herë të parë në Mbretërinë e Bashkuar, tetë foshnja janë lindur të shëndetshme falë një teknike novatore që përdor material gjenetik nga tre persona të ndryshëm. Kjo qasje e re mjekësore është zhvilluar për të parandaluar sëmundjet mitokondriale, çrregullime serioze, të trashëgueshme dhe të pashërueshme që prekin prodhimin e energjisë në trup.
Çfarë janë sëmundjet mitokondriale?
Mitokondritë janë pjesë të vogla brenda qelizave që prodhojnë energji për trupin. Kur ato nuk funksionojnë siç duhet, pasojat janë të rënda: dëmtime në muskuj, tru, zemër dhe organet e tjera vitale. Shumë prej këtyre sëmundjeve janë fatale në fëmijëri, duke çuar në vdekje brenda pak ditësh ose javësh pas lindjes.
Këto çrregullime zakonisht trashëgohen nga nëna, prandaj shumë çifte që kanë kaluar trauma të mëparshme, përmes fëmijëve apo anëtarëve të familjes të prekur, përballen me frikën e përsëritjes së fatit të njëjtë.
Si funksionon teknika me tre ADN?
Metoda e përdorur, e njohur si “donacion mitokondrial”, përfshin kombinimin e vezës së nënës dhe spermës së babait me një vezë të dytë të shëndetshme nga një grua dhuruese. Kjo e fundit siguron mitokondri funksionale, duke zëvendësuar ato të dëmtuarat që do të trashëgoheshin nga nëna biologjike.
Foshnjat e lindura me këtë metodë trashëgojnë 99.9% të ADN-së nga prindërit, por rreth 0.1% të materialit gjenetik vjen nga gruaja dhuruese, një përqindje që përfshin vetëm mitokondritë, jo karakteristikat e jashtme apo personalitetin.
Kjo përqasje ka qenë e ligjshme në Mbretërinë e Bashkuar që nga viti 2015, por vetëm tani shkencëtarët kanë konfirmuar me sukses lindjen e fëmijëve të shëndetshëm falë kësaj metode.
Zëri i familjeve: Nga frika te shpresa
Familjet që kanë kaluar përmes kësaj procedure nuk kanë dalë publikisht për të mbrojtur privatësinë, por kanë ndarë ndjesitë e tyre përmes deklaratave anonime nga Qendra e Fertilitetit në Newcastle, ku janë kryer trajtimet.
“Pas vitesh pasigurie, ky trajtim na dha shpresë dhe më pas na dha vajzën tonë,” tha një nënë. “E shikojmë sot, plot jetë dhe mundësi, dhe jemi të mbushur me mirënjohje.”
Një tjetër nënë tregoi:
“Falë këtij përparimi të jashtëzakonshëm dhe mbështetjes që morëm, familja jonë është tani e plotësuar. Barrën emocionale të sëmundjes mitokondriale e ka zëvendësuar shpresa, gëzimi dhe mirënjohja e thellë.”
Një epokë e re në mjekësinë riprodhuese
Ky përparim i ri shënon një kthesë të rëndësishme në mjekësinë riprodhuese, ku jo vetëm trajtohet infertiliteti, por parandalohet edhe trashëgimi e sëmundjeve të rënda gjenetike. Ekspertët mjekësorë shpresojnë që, me më shumë prova dhe mbështetje etike, kjo teknikë të mund të shpëtojë edhe më shumë jetë në të ardhmen./K.C/dritare.net
