Gazeta më e madhe gjermane: Shqipëria, ylli sekret në qiellin e turizmit evropian!
E Mërkurë 3 Korrik 2024, 17:05
Dritare.net
Nga Andreas Mihm, Franffurter Allgemeine
Shqipëria është ylli sekret i qiellit të turizmit evropian. Vitin e kaluar numri i vizitorëve u rrit me një të tretën, këtë vit mund të jetë edhe më shumë. Kjo nxit ekonominë, por nuk i ndihmon të gjithë.
Rruga hyrëse në projektin më të diskutueshëm të transportit të Shqipërisë tashmë ka përfunduar. Asfalti i zi shkëlqen, shenjat e bardha të rrugëve shkëlqejnë në diell, llambat e rrugëve dhe pemët rreshtohen në kryqëzimin e autostradës së re, e cila aktualisht përdoret kryesisht nga kamionë me tonazh të rëndë për të shkuar në kantierin e Aeroportit Ndërkombëtar të Vlorës. Kjo do të ndryshojë së shpejti. Aeroporti i tretë civil ndërkombëtar i Shqipërisë, pas Tiranës dhe Kukësit në veri, është planifikuar të hyjë në funksion pranverën e ardhshme. Kështu deklaroi ministrja e Infrastrukturës, Belinda Balluku, edhe pse duket se ka ende shumë për të bërë deri atëherë.
Shqipëria është një nga vendet më të varfra në Evropë. Deri në fund të viteve 1980, vendi i atëhershëm socialist konsiderohej "Koreja e Veriut e Evropës". Prodhimi ekonomik për frymë tani është një e shtata e asaj të Gjermanisë, paga mesatare është 900 euro në muaj, korrupsioni është ende i lartë, dhe po kështu edhe papunësia dhe emigracioni. Rruga drejt një ekonomie tregu të lulëzuar që do të bëhet anëtare e BE-së është e gjatë. Aeroporti i Vlorës është një projekt që synon ta shkurtojë atë.
Një aeroport në zonën e pushimit të shpendëve
Por ajo që menaxherët e turizmit po presin me padurim po kundërshtohet ashpër nga konservatorët. Aeroporti prej 42 hektarësh ndodhet në grykëderdhjen e Vjosës, një zonë pushimi për shpendët shtegtarë. Nga të gjithë, Vjosa, një nga lumenjtë e fundit të egër në Evropë, u mbrojt nga kryeministri i Shqipërisë Edi Rama në vitin 2023, nën duartrokitjet e organizatave ndërkombëtare për mbrojtjen e natyrës. Aeroporti, i cili po ndërtohet në një pistë të vjetër ushtarake, ishte tashmë në ndërtim e sipër. Rama nuk lë asnjë dyshim se do ta përfundojë ndërtimin e tij. Deri në fund të vitit, kulla dhe pajisjet e trajtimit, duke përfshirë panelet diellore, duhet të jenë në vend dhe pistat e gjata 3.2 kilometra duhet të jenë gati për përdorim. Posterat e ndërtimit vlerësojnë koston në 104 milionë euro.
Grupit zviceran Mabetex iu dha kontrata për ndërtimin, funksionimin dhe menaxhimin e aeroportit. Sipas njoftimeve të shtypit shqiptar, ajo kontrollohet nga biznesmeni dhe politikani shqiptar Behgjet Pacolli. Kjo nuk është ajo që shkruhet në postera, ndryshe nga aktivitetet këshilluese të Aeroportit të Mynihut. Ndoshta përmendet me shkronja të mëdha sepse Gjermania ka një emër të mirë në Shqipëri? Ndihet sikur një në katër makina është një Mercedes i zi, produkte me origjinë gjermane mund të gjenden në shumë rafte dyqanesh në të gjithë vendin. Aeroporti i ri do t'i japë një shtysë turizmit që po lulëzon. Të paktën tre milionë mysafirët që priten në Vlorë çdo vit nuk duhet të kalojnë më orë të tëra në rrugë me makinë apo autobus nga Tirana në Rivierën Shqiptare. Aeroporti i ri është më pak se gjysmë ore me makinë në veri të Vlorës, pikënisja e rivierës shqiptare, një brez bregdetar popullor në detin Jon që shtrihet deri në Sarandë.
Ekspertët paralajmërojnë overturizmin!
Këto vende janë të njohura edhe për pushuesit gjermanë, të cilët po zgjedhin gjithnjë e më shumë Shqipërinë. Aeroporti i Tiranës shënoi një rritje prej 40 për qind të vizitorëve në 2023-shin; Nga 7.7 milionë pasagjerë, një milion janë gjermanë. Shqipëria nuk është më “bakshish i brendshëm në Ballkan” (TUI) dhe sigurisht jo “Maldivet” e Evropës (Ryanair), por kjo nuk e ndal bumin turistik.
Menaxheri i një hoteli të rangut të mesëm në kryeqytetin e gjallëruar të Tiranës e konfirmon këtë: “Ne jemi të prenotuar plotësisht që nga maji deri në shtator. Arsyeja për këtë janë çmimet e ulëta. Fjorent Rrushi, ekonomist në Raiffeisenbank Albania, degë e RBI Austriake, po ndjek zhvillimet në Tiranë: “Ne po përfitojmë edhe nga rritjet e çmimeve në Itali dhe Kroaci”.
Sipas Entit Shqiptar të Statistikave, më shumë se dhjetë milionë vizitorë erdhën për herë të parë në vitin 2023, që korrespondonte me një rritje prej 35 për qind. Trendi vazhdon të rritet. Nga janari në maj rritja ishte 38 për qind dhe sivjet priten 14 milionë vizitorë në tërësi. Fakti që përfshin edhe shqiptarët që jetojnë jashtë dhe vijnë për vizitë në shtëpi, shtrembëron statistikat, por nuk e ndryshon trendin.
Kjo është edhe arsyeja pse Banka Botërore dhe Fondi Monetar Ndërkombëtar deklarojnë se pasojat e tërmetit të madh të 2019-ës, pandemisë dhe tronditjes së luftës janë kapërcyer dhe parashikojnë një rritje prej pak më shumë se 3 për qind për vendin këtë vit. Kjo do të ishte shumë në krahasim me BE-në, por më pak se vitin e kaluar. Rritja e prodhimit të brendshëm bruto ishte 3.4 për qind. Rritja aktuale mund të ketë qenë edhe më e lartë sepse ekonomia e përhapur në hije është e regjistruar vetëm pjesërisht në statistika.
Ekspertët paralajmërojnë për pasojat e “overturizmit”. Dhe jo vetëm në vendet me diell të Rivierës apo Adriatikut pranë Durrësit. Edhe në shtigjet trekking të krijuara me ndihmën e bankave ndërkombëtare të zhvillimit, siç është 192 kilometra e gjatë “Peak of the Balkans Trail” në zonën kufitare me Kosovën dhe Malin e Zi.
Vendndodhja gjeografike periferike e Shqipërisë dhe historia plot ngjarje e kanë dëmtuar shpesh, por sot ajo mund të përfitojë edhe prej saj. Për shkak se diktatori Enver Hoxha ishte i përkushtuar ndaj vetëmjaftueshmërisë, Shqipëria prodhon pothuajse të gjithë energjinë e saj nga hidrocentralet, përcjell dritare.net. Gazi nuk përdoret shumë. Vendi u kursye nga inflacioni i çmimit të energjisë, edhe nëse çmimet e karburantit në stacionin e karburantit janë më të larta se në Gjermani. Doli të ishte një avantazh që vendi nuk është aq i përfshirë në zinxhirët e furnizimit të prodhuesve gjermanë. Ndryshe nga disa vende fqinje, Shqipëria nuk e pësoi recesioni gjerman.
Fakti që turistët sjellin kaq shumë euro me vete, vitin e kaluar ishte 4.2 miliardë sipas bankës qendrore është një bekim. Leku është vlerësuar ndjeshëm ndaj euros, me 9 për qind vitin e kaluar. Tashmë janë vetëm 100 lekë për një euro.
Aktualisht në vend jetojnë 2.4 milionë shqiptarë. Më shumë se një milion kanë emigruar për të bërë para jashtë vendit. Ata transferojnë shumë euro në shtëpi çdo vit. Në vitin 2023 ishin një miliard, që korrespondonte me 5 për qind të GDP-së. Një pjesë e madhe shkon në sektorin e ndërtimit, si shtëpi pleqsh apo investime kapitale, sepse emigrantët blejnë apartamente dhe ua japin me qira mysafirëve./Përshtati në shqip, dritare.net
