Koronavirus dhe paraardhësit e tij/ Si jetojnë me ne dhe na ndryshojnë jetën!

Nga Adriana Bazzi

 Viruset janë si njerëzit. Ato kanë personalitetin e tyre. Janë personazhe. Ka të mira dhe të këqija, të zgjuara dhe naive, oportuniste dhe altruiste. Zakonisht, ato janë gjithmonë fitimtare. Dhe kanë një rezistencë të madhe. Pavarësisht se janë të vogla, ato kanë mësuar në miliarda vjet, të mbijetojnë në botë.

*Fakte Rna ose Dna

Pasquale Ferrante, profesor i Mikrobiologjisë në Universitetin e Milanos dhe ndihmësprofesor në Departamentin e Neuroshkencës në Universitetin e Tempullit të Filadelfias thotë: "Ato (viruset) janë të përbëra nga një acid nukleik, Rna ose Dna, vetëm se ato nuk janë të afta të riprodhohen. Këtu ato shfrytëzojnë qelizat e organizmave të tjera, bakteret, bimët, kafshët ose qeniet njerëzore, për të përjetësuar individualitetin e tyre”. Nuk ka asnjë organizëm të gjallë që, sot për sot, nuk ka viruset e veta.

*Paraardhësit e tyre

“Viruset filluan të formohen nën mjegull. ARN-ja ishte forma e parë e jetës që u shfaq në Tokë, katër miliardë vjet më parë. Që atëherë, për pesëqind milionë vjet, ekziston vetëm bota e ARN-së, kjo molekulë ishte, e aftë të vetëkopjohej. Pastaj, tre e gjysmë miliardë vjet më parë, u shfaqën qelizat e para dhe ARN-ja primordiale u organizua për t'u bërë një virus i vërtetë: për shembull Herpesi në buzë, që shkakton ethe ose sifilizi, që u shfaq midis 180 dhe 220 milionë vjet më parë, kur filluan të shfaqen gjitarët e parë. Hominidet e para u shfaqën rreth dy milionë vjet më parë. Dhe viruset u përshtatën, informon dritare.net

*Tregime moderne                 

Massimo Clementi, profesor i Mikrobiologjisë dhe Virologjisë në Universitetin e Jetës dhe Shëndetit të San Raffaele dhe drejtor i Laboratorit të Mikrobiologjisë dhe Virologjisë së Spitalit San Raffaele në Milano, kujton se jeta e viruseve dhe njerëzve ka shkuar krah për krah në historinë e tyre mijëravjeçare: “Në vitin 2001, kur u zbulua drafti i parë i renditjes së gjenomit njerëzor, u zbulua se 8 për qind e këtyre sekuencave ishin me origjinë virale: fragmente të trashëgimisë gjenetike të viruseve janë integruar, me kalimin e kohës, në ADN-në njerëzore.

*Efektet e dëmshme, por edhe të dobishme

Ferrante thotë se disa nga këto sekuenca mund të kopjohen, për shembull në placentë dhe të kenë një efekt të dobishëm. Sidoqoftë, të tjerat mund të lidhen me origjinën e disa kancereve, siç është kanceri i gjirit ose i zorrës së trashë. Por edhe e sëmundjeve të tjera si diabeti i tipit 1, ai që ka një origjinë autoimune, sklerozë të shumëfishtë, madje edhe sklerozë laterale amiotrofike, dhe kjo është një fushë e re kërkimore, e gjitha për t’u studiuar.”

*Viruset e këqija të ditëve të sotme

Mjekësia gradualisht ka mësuar të mbrohet nga këto qenie mikroskopike. Edhe para se të njihte virusin e bigpox, anglezi Edward Jenner, me anë të intuitës, kishte arritur të zhvillonte një vaksinë në fund të shekullit të tetëmbëdhjetë. Pastaj Gripi Spanjoll, në 1918, arriti të bëjë një masakër (llogariten pesëdhjetë milionë vdekje). Virusi i gripit është dinak, është si kameleoni, por tani ai ndiqet vit pas viti nga vaksinat.

*Dinake si SIDA

Një histori tjetër. Virusi HIV i SIDA-s. Inteligjent! "SIDA filloi të infektonte njerëzit shumë kohë para viteve 1980. Të infektuarit për një kohë të gjatë nuk e dinin që e kishin dhe ua transmetuan të tjerëve. Kështu që ajo mbijetoi dhe vazhdon të përhapet në të gjithë botën.”,- thotë Clementi.

*Agresiviteti i Ebolës

Virusi Ebola, e cili shkakton ethe hemorragjike sidomos në Afrikë, tani në Republikën Demokratike të Kongos është pak më naiv: jashtëzakonisht agresiv, ai i vret pothuajse të gjithë, menjëherë dhe kështu luan mundësinë e shfrytëzimit të njerëzve për të infektuar të tjerët dhe përhapur. Është një virus që aktualisht nuk “udhëton”.

*Virusi i hepatitit B dhe Papilloma

Viruset gjithashtu mund të jenë përgjegjëse për tumoret. "Dy viruset kryesore onkogjene, që tani mbahen në kontroll me vaksina, janë ato të hepatitit B dhe papillomavirus. I pari shkakton kancer të mëlçisë, sot eliminohet falë vaksinimit. I dyti është përgjegjës për kanceret e qafës së mitrës (por edhe për faringun, madje edhe lythat). Ekziston një vaksinë, por nuk është akoma aq e përhapur.”,- shpjegon Clementi. Dhe ekziston një virus i tretë, ai i hepatitit C (ai gjithashtu mund të shkaktojë tumore në mëlçi), fatmirësisht i mundur sot nga ilaçet.

*Viruset e mira

Ka edhe viruse të mira. Flitet shumë për mikrobiotën e zorrëve që kushtëzon gjendjen e shëndetit tonë: miliona mikroorganizma, përfshirë viruse, që infektojnë bakteret, jetojnë në zorrët tona. "Këto viruse  mund të modifikojnë aktivitetet e baktereve të zorrëve që luajnë një rol të rëndësishëm në kushtëzimin e metabolizmit të trupit të njeriut.”,- komenton Clementi. Përfundimisht ekzistojnë viruse "shtëpie" që bëhen të mira: ato që studiuesit përdorin për të trajtuar disa sëmundje gjenetike. Qofshin të mira apo të këqija, ne nuk mund të shpëtojmë nga viruset./Përshtati nga Corriere della Sera: Kadrije Çako/dritare.net