Jeta e panjohur e Qamil Podës, gjeneralit që sfidoi sovjetikët dhe mbijetoi spastrimet e Enver Hoxhës
E Martë 23 Dhjetor 2025, 18:06
Dritare.net
Në një rrëfim të jashtëzakonshëm për emisionin "Dekalog" të gazetarit Roland Qafoku, figura e Qamil Podës, një prej ushtarakëve më emblematikë të Shqipërisë, është zbardhur përmes dëshmive të vajzës së tij, Lolita Poda, dhe historianit ushtarak, Asllan Zemani. Kjo intervistë sjell në dritë jo vetëm karrierën brilante të ish-komandantit të Flotës Luftarake Detare, por edhe aspektet e panjohura të jetës së tij personale, sfidat me regjimin komunist dhe përballjet dramatike gjatë Luftës së Ftohtë.
Qamil Poda, një figurë që lidhi tri epoka të historisë shqiptare, përshkruhet si një njeri me dimensione të shumëfishta: nga guerilasi adoleshent që lyente helmetat e ushtrisë italiane për të mbijetuar ekonomikisht, te studenti ekselent i akademive sovjetike dhe strategu që menaxhoi krizën e Pashalimanit. Ajo që e bën këtë dëshmi unike është këndvështrimi intim i familjes, i cili zbulon një baba modest, larg luksit të 'Bllokut', dhe një profesionist që vendosi detyrën mbi interesat klanore. Një nga momentet më kulminante të diskutimit ishte analiza e incidentit të bazës së Pashalimanit në vitin 1961.
Historiani Asllan Zemani dhe vajza e gjeneralit sollën detaje mbi tensionin midis forcave shqiptare dhe atyre sovjetike. Poda, në atë kohë Zëvendës Komandant dhe Shef i Shtabit të Flotës, luajti një rol kyç në shmangien e një konflikti të armatosur që mund të kishte pasur pasoja katastrofike. Urdhri i tij për të mos hapur zjarr pa komandë direkte, ndërkohë që artileria bregdetare ishte në gatishmëri të plotë, tregon gjakftohtësinë e një lideri në momente krize globale. Intervista hedh dritë gjithashtu mbi një nga enigmat më të mëdha të diktaturës: Si mbijetoi Qamil Poda kur miqtë e tij më të ngushtë, si Lym Keta apo Dali Ndreu, u ekzekutuan apo u persekutuan? Përgjigjja, sipas dëshmive, gjendet te karakteri i tij jokonfliktual, përkushtimi absolut ndaj profesionit dhe refuzimi për t'u përfshirë në klane politike.
Edhe gjatë spastrimeve të vitit 1974, kur 'Togat e Zeza' po çonin drejt pushkatimit eliten ushtarake, intuita dhe integriteti i Podës e mbajtën atë larg syrit të ciklonit, ndonëse tensioni në familje ishte i prekshëm. Një dimension tjetër interesant është ai i 'Gjeneralit Poliglot'. Njohës i shkëlqyer i katër gjuhëve të huaja dhe posedues i një biblioteke të pasur, Poda përfaqësonte atë brez ushtarakësh që tentuan të modernizonin ushtrinë shqiptare sipas standardeve më të larta akademike.
Nga përballja me sovjetikët te menaxhimi i nëndetëseve 105, trashëgimia e Qamil Podës mbetet një gur themeli në historinë e ushtrisë shqiptare./dritare.net
