Kush ishte presidenti i Iranit Ebrahim Raisi që u aksidentua me helikopter!
E Hënë 20 Maj 2024, 08:08
Dritare.net
Presidenti i Iranit, Ebrahim Raisi i cili u gjet i vdekur në malet e Iranit pas përplasjes së helikopterit pranë kufirit me Azerbajxhanin, është një protagonist i linjës së ashpër që ka ndikuar në kthimin e vendit drejt besimeve dogmatike të revolucionarëve themelues të Republikës Islamike. 63-vjeçari ishte konsideruar prej kohësh si pasardhësi i liderit suprem Ayatollah Ali Khamenei, autoriteti më i lartë në Iran.
Raisi kandidoi për herë të parë për presidencën në 2017, por si president u zgjodh në vitin 2021. Raisi filloi të studionte rreth fesë në moshën 15-vjeçare dhe në fillim të 20-tave, ai u emërua prokuror në qytete të njëpasnjëshme derisa shkoi në kryeqytetin Teheran për të punuar si zëvendësprokuror. Në vitin 1983, ai u martua me Jamileh Alamolhoda, e bija e Imamit të Namazit të së Premtes në Mashhad, Ahmad Alamolhoda. Për pesë muaj në vitin 1988, ai ishte pjesë e një komiteti që mbikëqyrte një seri ekzekutimesh të të burgosurve politikë, një e kaluar që e ka bërë atë të papëlqyeshëm në mesin e opozitës iraniane dhe ka bërë që Shtetet e Bashkuara të vendosin sanksione ndaj tij. Në vitin 1989, ai u emërua prokuror i Teheranit pas vdekjes së liderit të parë suprem të Iranit, Ajatollah Ruhollah Khomeini.
Raisi vazhdoi të ngrihej në detyrë, duke u bërë kryetar i Astan Quds Razavi, dhurimi më i madh fetar në Mashhad, më 7 mars 2016.
Kandidimi për president!
Raisi kandidoi për herë të parë për president në vitin 2017 kundër Hassan Rouhani. Rouhani kishte mbikëqyrur negociatat e marrëveshjes bërthamore të Iranit të vitit 2015 me fuqitë botërore, duke kufizuar programin e tij bërthamor në këmbim të lehtësimit të sanksioneve. Një kritik i marrëveshjes së vitit 2015, i njohur si Plani i Përbashkët Gjithëpërfshirës i Veprimit (JCPOA) Raisi vinte nga një bllok më i ashpër se Rouhani, i cili shihej si një i moderuar politik brenda sistemit politik të Iranit. Pas humbjes së tij, Raisi filloi planifikimin për fushatën e tij të ardhshme presidenciale. Në qershor 2021, ai fitoi 62 për qind të votave, por zgjedhjet u dëmtuan nga një pjesëmarrje e ulët 48.8 për qind, pasi disa reformistë dhe të moderuar u penguan të votonin.
Në atë kohë, JCPOA ishte në rrënim, pasi SHBA në drejtimin e ish-presidentit Donald Trump rivendosi sanksionet ndaj Iranit, duke ndikuar rëndë ekonominë e tij Pandemia e COVID-19 i përkeqësoi gjërat, me numrin e vdekjeve që kaloi 97,000 deri në gusht 2021. Raisi kishte kredenciale të forta në institucionin fetar, me të ndjerin Khomeini, i cili e ka emëruar atë në disa poste të larta. Ai gjithashtu arriti të mbajë marrëdhënie të mira me të gjitha degët e qeverisë, ushtarake dhe legjislative si dhe klasën efuqishme teokratike në pushtet. Megjithatë, Raisi udhëhoqi Iranin edhe pse nuk pëlqehej shumë nga vendasit, për shkak të jetesës së përkeqësuar. Në fund të vitit 2022, pati protesta të forta për vdekjen e Mahsa Amini, 22-vjeçarja e cila u arrestua në Teheran me anëtarët e familjes së saj për mosrespektim të rregullave të detyrueshme të hixhabit të vendit. Protestat tronditën Iranin për muaj të tërë, me gra që hoqën ose dogjën hixhabet e tyre dhe prisnin flokët në shenjë proteste. Tubimet përfunduan në mesin e vitit 2023 pasi rreth 500 njerëz u vranë kur forcat e sigurisë hynë për të shkatërruar protestat, sipas organizatave të huaja të të drejtave të njeriut. Shtatë persona u ekzekutuan për rolet e tyre në trazira.
Raisi nuk i është shmangur as përballjes ndërkombëtare. I zemëruar nga qëndrimi i SHBA-së ndaj JCPOA, Raisi njoftoi se Irani po rritte programin e tij bërthamor. Kohët e fundit, ai e udhëhoqi Iranin përmes një përplasjeje me Izraelin, pas luftës në Gaza. Rivaliteti rajonal midis Iranit dhe Izraelit mund të shihet edhe në Siri, ku Izraeli ka ndërmarrë sulme të shumta gjatë viteve, duke synuar gjoja kapacitetet ushtarake iraniane atje. Irani ka mbajtur një marrëdhënie të ngushtë me Sirinë për vite me radhë, duke mbështetur presidentin Bashar al-Assad që kur ai urdhëroi një përgjigje të dhunshme ndaj protestave paqësore në vitin 2011, të cilat çuan në 13 vjet luftë civile. Me mbështetje ushtarake dhe taktike, Irani ka zgjeruar ndikimin e tij në Siri.
Megjithatë, marrëdhëniet e tij të forta në të gjitha nivelet e establishmentit iranian e bënë atë një pretendent të fortë për një mandat të dytë, dhe ndoshta për postin më të lartë në vend, atë të Udhëheqësit Suprem./M.K-dritare.net
