Zbulimi magjepsës: Pse gratë shtatzëna janë të uritura gjatë gjithë kohës
E Premte 31 Janar 2025, 17:05
Dritare.net
Shkencëtarët e Kembrixhit kanë zbuluar një sekret magjepsës: foshnjat e palindura përdorin ADN-në e babait të tyre për të "kontrolluar në distancë" trupin e nënës së tyre gjatë shtatzënisë. Duke aktivizuar gjenet e babait dhe duke çliruar hormonet e placentës, ato ndikojnë në metabolizmin e nënës për të siguruar më shumë lëndë ushqyese për veten e tyre, duke orkestruar një betejë të jashtëzakonshme të ushqyerjes së shtatzënisë dhe zhvillimit të fetusit. Ndërkohë, nëna duhet të balancojë me kujdes nevojat e saj për energji për të mbajtur shtatzëninë, për të mbështetur ushqyerjen me gji dhe për t'u përgatitur për shtatzënitë e ardhshme.
Studimi nxjerr në pah rolin qendror të placentës në këtë proces. Duke vepruar si një qendër komanduese metabolike, placenta lëshon hormonet placentare që i japin përparësi zhvillimit të fetusit. Eksperimentet me minj shtatzënë treguan se qelizat sinjalizuese në placentë, të drejtuara nga gjenet e babait, rregullojnë shpërndarjen e lëndëve ushqyese te fetusi. Profesoresha Amanda Sferruzzi-Perri, një studiuese kryesore, e përshkroi këtë si dëshminë e parë të drejtpërdrejtë të një gjeni atëror që ndikon në fiziologjinë e nënës për të përmirësuar ushqimin e shtatzënisë dhe për të optimizuar zhvillimin e fetusit.
Një profesor tjetër e përshkroi sistemin e "telekomandimit" të foshnjës si një ndërveprim magjepsës të gjeneve të ngulitura që aktivizohen në mënyrë selektive bazuar në faktin nëse ato janë të trashëguara nga babai apo nëna. Këto gjene luajnë një rol kryesor në rregullimin e zhvillimit të fetusit dhe menaxhimin e burimeve të nënës gjatë shtatzënisë.
“Gjenet e kontrolluara nga babai janë ‘lakmitare’ dhe ‘egoiste’ dhe do të tentojnë të manipulojnë burimet e nënës për të mirën e fetusit, në mënyrë që t'i rritin më shumë." shpjegoi ai. “Megjithëse shtatzënia është kryesisht bashkëpunuese, ekziston një arenë e madhe për konflikte të mundshme midis nënës dhe foshnjës, me gjenet e ngulitura dhe placentën që mendohet se luan role kyçe.” Kjo tërheqje e ndërlikuar biologjike thekson rolin jetësor të placentës në harmonizimin e shëndetit të nënës dhe fetusit.
Hulumtimi novator hedh dritë mbi ndërveprimin midis gjeneve atërore, metabolizmit të nënës dhe zhvillimit të fetusit. Gjenet e babait e nxisin fetusin të rritet më i madh dhe më i fortë duke i dhënë përparësi nevojave të tij ushqyese, ndërsa gjenet e nënës rregullojnë rritjen për të mbrojtur shëndetin dhe energjinë e nënës për shtatzënitë e ardhshme.
Në zemër të këtij akti balancues janë hormonet e placentës, të cilat veprojnë si lajmëtarë, duke rregulluar metabolizmin e nënës për të shpërndarë në mënyrë efektive lëndët ushqyese. Profesoresha Sferruzzi-Perri theksoi se si ky mekanizëm siguron që fetusi të marrë atë që i nevojitet pa kompromentuar aftësinë e nënës për të mbajtur veten ose për të planifikuar për më shumë fëmijë. Ky koordinim magjepsës i ushqyerjes së shtatzënisë jo vetëm që formon shëndetin e foshnjës, por lë një trashëgimi të qëndrueshme në zhvillimin e tij dhe mirëqenien e nënës./K.C/dritare.net
