9 gjëra që mësuam për shëndetin mendor dhe trurin tonë në 2024-ën!
E Diel 5 Janar 2025, 12:12
Dritare.net
"Brain rot" është fjala e vitit në Oksford për vitin 2024, dhe është pothuajse ashtu siç tingëllon: një rënie e trurit e perceptuar nga konsumimi i tepërt i mediave online. Studiuesit po gjejnë mënyra premtuese dhe befasuese për të rritur shëndetin e trurit tonë dhe për të hequr stresin.
1. Të shkruarit me dorë ju nxit kujtesën dhe ju ndihmon të mbani mend më kollaj!
Po, zakonisht shtypja në telefon, ose laptop është shumë më e shpejtë se shkrimi me dorë. Por gjithnjë e më shumë studimet po gjejnë përfitime të thella të trurit kur shkruajmë shkronja dhe fjalë me dorë. Për fëmijët, mund të përmirësojë njohjen dhe mësimin e shkronjave; dhe kur të rriturit mbajnë shënime me dorë, kjo mund të çojë në një kuptim më të mirë konceptual të materialit.
2. Mikrobet e zorrëve mund të ndikojnë në disponimin tuaj!
Shkencëtarët tashmë e dinë se zorra dhe truri ynë flasin me njëri-tjetrin. Por a ka mundësi që ajo që hani t'ju bëjë më elastikë ndaj stresit? Ndoshta! Një analizë e kohëve të fundit zbuloi se zorrët e njerëzve që përballonin më mirë stresin kishin dy modele: mikrobiomat e tyre kishin më shumë mikrobe antiinflamatore dhe kishin një "barrierë të fortë të zorrëve", e cila i mban toksinat dhe patogjenët jashtë qarkullimit të gjakut.
3. Puna vonë në moshë madhore mund të çojë në depresion dhe shëndet të dobët në moshën e mesme!
Trupi juaj tashmë e di këtë: kur sakrifikoni gjumin për punë, ai mund të dëmtojë shëndetin mendor. Tani kërkimet po zbulojnë se netët e punës dhe oraret e ndërrimit të turnit mund t'i bëjnë njerëzit të ndjeshëm ndaj depresionit dhe me shëndet të dobët.
4. Rreth 40% e rasteve të demencës mund të parandalohen ose vonohen duke përmirësuar zakonet e përditshme
Kur bëhet fjalë për një mënyrë jetese të shëndetshme, ndryshimet e vogla mund të bëjnë shumë punë. Hulumtimet po zbulojnë gjithnjë e më shumë se ne mund të zvogëlojmë rrezikun për t'u prekur nga demenca. Të gjitha ndryshimet lidhen me gjumin, dietën, jetën tonë shoqërore dhe të stërvitjen. Edhe njerëzit që kanë faktorë rreziku gjenetik mund të përfitojnë. Një studim i kohëve të fundit zbuloi se çdo rritje prej 5 pikësh në rezultatin e kujdesit për trurin shoqërohej me një rrezik prej 27% më të ulët të demencës, goditjes në tru dhe depresionit, informon dritare.net
5. Ju duhet të bisedoni me pjesët tuaja të brendshme që të përballoni stresin!
A jeni ndier ndonjëherë i paralizuar nga stresi? Të lodhur nga ai zë i brendshëm që të kritikon zgjedhjet? Një qasje terapeutike e quajtur Sistemet e Brendshme Familjare, ose IFS, po rritet. Kjo qasje bazohet në idenë se secili prej nesh ka pjesë ose perspektiva të shumta brenda nesh, për shembull, njerëzit kanë brenda një kritik, një shqetësues, një mbrojtës. Ju duhet të mësoni t'i përqafoni të gjitha pjesët, t'i trajtoni ato me dhembshuri dhe të kuptoni se çfarë mund t'ju thonë.
6. Stërvitja me pesha mund të ndihmojë me ankthin dhe depresionin!
Stërvitja është e mirë për kockat, nyjet, zemrën dhe tani del që ju ndihmon edhe me humorin. Një analizë e më shumë se 30 provave klinike zbuloi se njerëzit që bënin stërvitje me pesha të paktën dy deri në tre herë në javë kishin një reduktim të simptomave të depresionit. Dhe hulumtime të tjera zbuluan se mund të zvogëlojë edhe ankthin.
7. Ushqimet ultra të përpunuara janë të lidhura me shëndetin e dobët mendor
Amerikanët konsumojnë më shumë se gjysmën e kalorive të tyre ditore nga ushqimet ultra të përpunuara; ushqimin e shpejtë, pijet me sheqer, ushqimet e paketuara. Studiuesit thonë se ka prova se ngrënia e këtyre ushqimeve pa kriter lidhet me sëmundjet, duke përfshirë problemet e shëndetit mendor. Në fakt, një analizë e re zbuloi një rritje prej 20 deri në 50% të rrezikut të simptomave të depresionit te njerëzit që hanë dieta të pasura me ushqime ultra të përpunuara.
8. Shkencëtarët po mësojnë se si truri largon mbeturinat dhe çfarë do të thotë kjo për Alzheimer, dhimbjen e kokës, depresion dhe më shumë.
Ekspertët kanë identifikuar një tjetër mrekulli të gjumit. Për të qëndruar të shëndetshëm, truri ynë duhet të nxjerrë mbeturinat e krijuara nga miliarda qeliza që i bëjnë ato të funksionojnë. Hulumtimet e reja po zbulojnë se gjatë gjumit të thellë, valët e ngadalta elektrike shërbejnë për të sinkronizuar neuronet tona, duke i kthyer ato në mënyrë efektive në pompa të vogla që shtyjnë lëngun nga thellësitë e trurit në sipërfaqen e tij. Nga atje mbetjet transportohen në mëlçi dhe veshka për t'u larguar nga trupi.
Problemet me heqjen e mbetjeve të trurit mund të jenë një faktor në sëmundjen e Alzheimerit, sëmundjen e Parkinsonit, dhimbjen e kokës dhe depresionin. Pra, gjetja e mënyrave për të ndihmuar një tru të dëmtuar të pastrohet, mund të ndihmojë në zhvillimin e trajtimeve për një gamë të gjerë çrregullimesh.
9. Një dietë me yndyrë të lartë dhe me pak karbohidrate mund të ndihmojë disa njerëz me sëmundje të shëndetit mendor.
Disa vite më parë, disa pacientë filluan të eksperimentojnë me dietën ketogjenike, e cila është e pasur me yndyrë dhe shumë pak karbohidrate, për të menaxhuar simptomat e shëndetit mendor. Studiuesit po testojnë efektin e dietës në sëmundjet mendore, duke përfshirë çrregullimin bipolar, skizofreninë dhe depresionin.
Ka disa teori se pse mund të ndihmojë. Së pari, dieta vë nën kontroll sheqerin në gjak dhe ndjeshmërinë ndaj insulinë dhe këto të dyja janë të lidhura me probleme të shëndetit mendor. Mund të sigurojë një zgjidhje për mosfunksionimin në mitokondri, qendrat e fuqisë së qelizave tona, të cilat mund të çojnë në një tru më të shëndetshëm. Rezultatet e hershme nga studimet janë premtuese./K.C/dritare.net
