Dritëro Agolli: Valixhja e kujtimeve dhe rruga e jetës
E Enjte 11 Dhjetor 2025, 20:08
Dritare.net
Në një intervistë të rrallë me gazetaren Rudina Xhunga në 1998-ën, shkrimtari i madh Dritëro Agolli hap dyert e shtëpisë dhe të shpirtit të tij për të ndarë kujtimet më intime dhe reflektimet mbi jetën e tij. Biseda nis me një reflektim mbi fëmijërinë dhe lidhjen me natyrën, një periudhë që ai e cilëson thelbësore për formimin e çdo shkrimtari:
"Në fëmijëri ke aleancë me natyrën… ne jemi të izoluar nga natyra. Nuk vete dot në pyll, se të vret njeri. Liria është kjo, liria është të kesh mundësi të jetosh dhe të ndjesh pa frikë."
Ai evokon Gjirokastrën dhe mjedisin rural si burim frymëzimi, duke kujtuar lulet, përrallat dhe qetësinë e fshatit si shtresat e para të ndërgjegjes artistike:
"Fëmijëria është e shenjtë. Ajo të jep themelet e para të jetës dhe të mendimit. Çfarë sheh atëherë, e mbart përgjithmonë."
Agolli flet më pas për vitet e studimeve në Bashkimin Sovjetik, duke i cilësuar si periudhën më të bukur të rinisë dhe një hapësirë ku kultura e madhe botërore ndezi imagjinatën e tij:
"Në universitet nuk shkon vetëm për dijet, shkon për të kuptuar botën dhe veten. Nuk të bën diploma automatikisht të mençur. Ti mëson një sistem, një metodologji për të kuptuar gjithçka."
Biseda merr një ton melankolik kur Agolli rrëfen për ndarjen nga gruaja e tij e parë dhe djalin: dhimbja që ndikoi thellë në artin e tij dhe në vëllimin ‘Zhurma e erërave të dikurshme’:
"Gjërat e shtrenjta nuk mund të hapen gjithnjë, se shpërdorohen. Kjo vlen edhe për kujtimet, edhe për ndjenjat e thella. Kur je i plagosur, ke nevojë t’i ruash ato për momentet kur kanë vlerë të madhe."
Ai përshkruan metaforikisht valixhen me kujtime, një objekt që bashkëshortja e tij e dytë, Sadija, e ka gjetur, duke e shfrytëzuar si simbol të emocioneve që ruhen dhe nuk ekspozohen çdo ditë:
"Valixha ime e kujtimeve nuk hapet shpesh. Gjërat e rëndësishme nuk mund të preken çdo ditë pa shkak, se humbasin vlerën e tyre."
Ndërkohë, takimi i rrallë me djalin e tij pas shumë vitesh i ofron një perspektivë mbi harresën dhe natyrën shëruese të saj:
"Harresa është një dhunti e natyrës. Të mbron nga çmenduria e kujtimit të çdo detaji të dhimbshëm. Duhet të lërë pas fatkeqësitë, për të ecur përpara."
Agolli reflekton mbi rigjenerimin e natyrës dhe detyrën e njeriut për të vazhduar jetën:
"Rigjenerimi i natyrës tregon se gjithçka ka një cikël. Ne nuk mund të ngecim pas tragjedive. Jeta vazhdon dhe njeriu duhet të vazhdojë, të krijojë, të jetojë."/dritare.net
