Kush e çarmatosi Shqipërinë pas 1990-ës! Flet ish-partizani 95-vjeçar!
E Shtunë 15 Nëntor 2025, 11:11
Dritare.net
Në një rrëfim të rrallë dhe plot emocion në Shqip nga Rudina Xhunga në DritareTV, ish-partizani 96-vjeçar Naxhi Zhupa ndau kujtimet e tij nga Lufta Nacionalçlirimtare, analizat historike dhe shqetësimet për të ardhmen e Shqipërisë. Me një kujtesë të mprehtë dhe një pasion të pashuar për historinë, Zhupa ofroi një dëshmi të gjallë të një brezi që luftoi për liri, duke lënë pas mesazhe të forta për brezat e sotëm.
Naxhi Zhupa, tashmë në moshën 96-vjeçare, iu bashkua lëvizjes partizane në korrik të vitit 1943. Si pjesë e batalionit “Haxhi Zeneri”, ai mori pjesë aktive në luftë deri më 9 maj 1945, duke qenë dëshmitar i ngjarjeve më të rëndësishme të asaj periudhe. Një ndër momentet më dramatike ishte plagosja e tij gjatë betejës për çlirimin e Tiranës.
“Isha gjithnjë në vijën e parë të sulmit,” kujton ai. “Gjatë luftimeve te ish-qyteti i nxënësve, u plagosa rëndë në krahun dhe këmbën e majtë. Më 17 nëntor më operuan dhe më hoqën copën e predhës, të cilën e ruaj ende si një relike të asaj kohe.”
Autori i 30 librave dhe analisti i Historisë
Pasioni i Zhupës për historinë nuk u shua me përfundimin e luftës. Përkundrazi, ai i kushtoi jetën e tij dokumentimit dhe analizës së ngjarjeve, duke shkruar rreth 30 libra me karakter historik dhe ushtarak. Përmes fotografive të vjetra, ai solli para ekranit imazhe të rralla nga jeta si partizan, shkolla ushtarake “Skënderbej” pas lufte dhe momentet kyçe të krijimit të brigadave partizane.
Horrori i luftës dhe paralajmërimi për Evropën
I pyetur për kuptimin e luftës, Zhupa e përshkruan atë si një tmerr që lë pasoja të thella psikologjike. “Lufta është për të vrarë njerëz dhe për të shkatërruar,” thotë ai me zë të prekur. “Këto kujtime më shqetësojnë edhe në gjumë.” Duke parë konfliktet aktuale në botë, ai kritikon liderët që flasin lehtë për luftën, pa e kuptuar peshën e saj. Ai ofroi një analizë surprizuese për stabilitetin në Evropë: “Nuk do të ketë luftë në Evropë pa u përfshirë Gjermania. Historia e ka treguar këtë. Të tjerët nuk e bëjnë dot luftën pa të.”
Kapitullimi i Italisë dhe Humanizmi Shqiptar
Zhupa ishte dëshmitar i drejtpërdrejtë i kapitullimit të Italisë fashiste dhe kaosit që pasoi. Ai dënoi ashpër masakrën e divizionit “Peruxhia” nga forcat gjermane, duke e quajtur atë një krim lufte. Në kontrast me këtë brutalitet, ai theksoi humanizmin e jashtëzakonshëm të popullit shqiptar, i cili strehoi, ushqeu dhe mbrojti mijëra ushtarë italianë të mbetur në mëshirë të fatit. “Kemi një borxh ndaj tyre, por me këtë e lamë,” u shpreh ai, duke nënvizuar se populli shqiptar i trajtoi ata si njerëz dhe jo si armiq. Ai e hodhi poshtë me forcë tezën se Shqipëria kreu një “luftë civile”, duke argumentuar se bashkëpunimi i Ballit Kombëtar me pushtuesit ishte tradhti kombëtare, dhe i bëri ata përgjegjës direkt për masakrën e Grehotit.
Thirrja për pajtim dhe brengat për Shqipërinë
Megjithë ndasitë e thella të së shkuarës, mesazhi kryesor i Naxhi Zhupës është ai i pajtimit. “Jemi tanët, jemi një familje e vogël,” tha ai. Megjithatë, ai shprehu keqardhje që pajtimi kombëtar nuk u arrit kurrë plotësisht. Një tjetër brengë e madhe për të është çarmatosja e Shqipërisë pas viteve '90. “Kishim një pasuri ushtarake prej 66 miliardë dollarësh, me armatim për të përballuar tre vjet luftë. Ku shkoi e gjitha? E shitën dhe e shkatërruan,” akuzoi ai, duke kujtuar me dhimbje edhe tragjedinë e Gërdecit. Në fund, me një mesazh për shqiptarët në prag të zgjedhjeve, ai bëri thirrje për një politikë me “mend tjetër”, që punon për mirëqenien e popullit dhe jo për pasurimin e një pakice. Rrëfimi i Naxhi Zhupës mbetet një testament i fuqishëm i një kohe të vështirë dhe një thirrje për reflektim mbi historinë, identitetin dhe të ardhmen e kombit./dritare.net
