Llumi i kafesë, bën beton më të fortë. Si mund ta përdorim atë!
E Shtunë 25 Nëntor 2023, 16:04
Dritare.net
Nëse mëngjesi juaj nuk mund të fillojë pa kafe, nuk jeni i vetmi: globalisht, ne pimë mbi 2 miliardë filxhanë kafe çdo ditë, duke prodhuar në 60 milionë tonë llum kafeje çdo vit.
Vetëm një pjesë e vogël e saj ripërdoret, kryesisht si pleh tokësor. Por një pjesë e madhe digjet ose përfundon në landfill. Atje, si komponimet e tjera organike, llumi i kafesë shpërbëhet dhe çliron metanin, një gaz serrë 25 herë më i fuqishëm se dioksidi i karbonit në kapjen e nxehtësisë.
Tani, studiuesit thonë se llumrat e kafesë mund të përdoren si një përbërës i rëndësishëm në beton dhe madje mund ta bëjnë atë më të fortë, sipas një studimi të fundit.
"Ne e menduam këtë ide mbi një filxhan kafe," thotë Rajeev Roychand, një studiues në Shkollën e Inxhinierisë në Universitetin RMIT në Melburn, Australi, i cili drejtoi studimin. “Kur e shtuam llumin e kafesë në beton si zëvendësim të rërës, ai siguroi një rritje prej 30% në forcën e materialit.”
Betoni përbëhet nga katër përbërës bazë: ujë, zhavorr, rërë dhe çimento. Është materiali ndërtimor më i përdorur në botë dhe ne përdorim 30 miliardë tonë në vit, tre herë më shumë se 40 vjet më parë.
Në betonin e zakonshëm, uji, përbërësi i tij i dytë më i madh për nga vëllimi, absorbohet nga çimentoja me kalimin e kohës, duke reduktuar sasinë e lagështisë që është ende brenda betonit, thotë Roychand. Ky efekt, i njohur si tharje, shkakton tkurrje dhe plasaritje në një shkallë mikro, duke dobësuar betonin.
Biochar nga mbeturinat e kafesë mund të zvogëlojë këtë proces natyror. Kur biochari përzihet me beton, thotë Roychand, grimcat e tij veprojnë si rezervuarë të vegjël uji, të shpërndarë në të gjithë betonin. Ndërsa betoni ngurtësohet dhe fillon të ngurtësohet, biokaria lëshon ngadalë ujin, në thelb duke rihidratuar materialin përreth dhe duke zvogëluar ndikimin e tkurrjes dhe plasaritjes.
Roychad thekson se grumbullimi i mbeturinave tashmë është i zakonshëm dhe se një numër kompanish në Australi po fokusohen në riciklimin e mbeturinave të kafesë.
Përbërësi në beton që kontribuon më shumë në ndryshimet klimatike është çimentoja – e cila ishte shkaktare për 8% të emetimeve globale të CO2 në 2021 sipas grupit të mendimit Chatham House – dhe Roychand beson se rritja e forcës së betonit me 30% e bën të zbatueshme uljen e përmbajtjes së çimentos deri në 10%, duke reduktuar ndikimin e saj në klimë.
Ai thotë se zbulimi tashmë ka tërhequr interes nga kompanitë e ndërtimit dhe organizatat që riciklojnë llumin e kafesë dhe ekipi i tij tani po punon me këshillat lokale në Australi për të filluar demonstratat në terren./L.F-dritare.net
