Vlora, Rruga e Hebrenjve, një monument për familjet izraelite!
E Shtunë 10 Maj 2025, 16:04
Dritare.net
Nga Francine Talei Wong
Në vitin 2019, erdha në këtë lagje dhe takova disa familje vendase për të më treguar shtëpitë ku strehoheshin familjet hebreje.
Ishte vizita ime e 4-të që nga viti 2015 dhe ndërtimi i Muradies pranë Kullës së Sahatit sapo kishte filluar.
Ishte ende e paprekur, autentike dhe sapo kishin vendosur monumentin me mbiemrat e familjeve izraelite që dikur e quanin Vlorën shtëpi. Vendi i tyre i strehimit dhe mbrojtjes në vitet 1930.
Shqipëria njihet për numrin më të madh të hebrenjve të shpëtuar gjatë luftës dhe nga 200 që ishin në Vlorë, numri ishte rritur pas luftës në 2000 hebrenj. Ky është një akt historik i njerëzimit, duke nderuar kështu besën shqiptare.
Toleranca e rrallë dhe e pazakontë ndaj fesë dhe etnisë është një dhuratë që shqiptarët e kanë edhe sot në shoqërinë dhe mënyrën e jetesës.
Sipas librit të botuar në vitin 2015, "HEBRENJTË NË MAQEDONI", Shqipëria përmendet si Arka e Noes për hebrenjtë e shpëtuar. Gjithashtu, në botim thuhet se një letër iu dërgua qeverisë demokratike të Shqipërisë në maj 1945, ku thuhej: "Kur hebrenjtë nga Jugosllavia, Polonia, Gjermania dhe vende të tjera u mbytën dhe u vranë nga nazistët, përfshirë burra, gra dhe fëmijë, në Ballkan ishte një popull që u ngrit mbi çdo teori racore dhe mbi qytetërimin perëndimor. Ky është populli i guximshëm dhe mikpritës shqiptar. Në historinë e kësaj lufte do të shkruhet se një popull i vogël, por i përulur dhe heroik, ishte ndoshta i vetmi nga të gjithë popujt e pushtuar evropianë që ndaloi dhe parandaloi ekzekutimin dhe dëbimin e hebrenjve".
Sot, Vlora po zhvillohet si qytet çdo vit. Ka familje hebreje që ende jetojnë këtu. Kisha një mik që ndau histori të fëmijërisë së tij, duke shitur çaj mali familjeve hebraike në atë kohë.
Muradie në Vlorë, mbart një histori të madhe për popullin e Shqipërisë dhe për komunitetin ndërkombëtar që viziton Shqipërinë e Jugut.
Ka vulosur marrëdhënien midis Izraelit dhe Shqipërisë, së bashku me shumë kujtime të tjera të trashëgimisë kulturore që janë të ngulitura në histori që lidhen me gjenocidin, që është një luftë e gjallë politike dhe e shenjtë moderne.
Muradie është një vend strehimi historik dhe sot, në këto ditë moderne, është një qytet me kulturë madhështore dhe një vend për familjen e të huajt, për të përqafuar perlat e historisë ballkanike dhe shqiptare, kulturën e kafesë dhe ambientin.
Ka qenë një udhëtim i mrekullueshëm duke parë këtë pjesë të Vlorës të rritet dhe të lulëzojë gjatë viteve.
Padyshim një vend mirëseardhjeje dhe ngrohtësie pas mbërritjes në Vlorë!/K.C/dritare.net
