Parada dhe samiti në Kinë tregojnë se siguria evropiane nuk do të jetë më kurrë e njëjta
E Enjte 4 Shtator 2025, 11:11
Dritare.net
Këtë javë, presidenti rus Vladimir Putin dha një mesazh të qartë për Ukrainën dhe aleatët e saj evropianë: Moska mund ta vazhdojë luftën, sepse ka miq të fuqishëm.
Në Pekin, në krah të tij u shfaqën liderë që e kanë ndihmuar të mbajë të gjallë dhe agresive luftën kundër Ukrainës: presidenti kinez Xi Jinping, kryeministri indian Narendra Modi, presidenti iranian Masoud Pezeshkian dhe udhëheqësi koreanoverior Kim Jong Un.
Më shumë se tre vjet pas fillimit të një pushtimi që Putin dikur mendonte se do të ishte i shpejtë, Rusia nuk do të mund ta përballonte pa paratë kineze dhe indiane, armët iraniane dhe, në një masë më të vogël, mbështetjen njerëzore nga Koreja e Veriut.
Jo vetëm për Ukrainën
Samiti dhe parada ushtarake në Kinë tejkaluan mesazhin për luftën në Ukrainë. Ato shënuan një bashkim të liderëve që, edhe pse nuk janë gjithmonë dakord dhe ndoshta nuk simpatizojnë njëri-tjetrin, shohin një mundësi historike për t’i dhënë fund dominimit perëndimor në skenën ndërkombëtare.
Për Evropën, kjo është një paralajmërim serioz. Për vite me radhë ajo ka punuar për të izoluar Putinin dhe për ta dobësuar ekonominë ruse, ndërkohë që është përballur me pasiguritë rreth mbështetjes së SHBA-ve, sidomos nën presidencën e Donald Trump.
Megjithatë, në Pekin, Putin qëndronte krah për krah me disa nga udhëheqësit më të fuqishëm të botës, duke treguar se Rusia nuk është e vetmuar.
Kina dhe India – neutralitet i interesuar
Edhe pse Kina dhe India deklarojnë neutralitet për luftën, ato e furnizojnë Rusinë me oksigjen ekonomik. Me vendosjen e sanksioneve perëndimore mbi naftën dhe qymyrin rus, të dyja vendet përfituan energji më të lirë, ndërsa Moska siguroi tregje të qëndrueshme.
Përtej ekonomisë, Kina dhe India shohin avantazh në një rend ndërkombëtar më pak të dominuar nga Perëndimi. Kina mbështet idenë e një bote multipolare, ndërsa India sheh hapësirë për të avancuar si zë i fuqishëm i “Global South”.
Përveç energjisë, kompani kineze dhe indiane kanë furnizuar Rusinë me teknologji “dual-use” – pajisje që mund të përdoren si për qëllime civile ashtu edhe ushtarake, duke ndihmuar Moskën të anashkalojë sanksionet.
Aleatë të vegjël, por të besueshëm: Irani dhe Koreja e Veriut
Irani dhe Koreja e Veriut, tashmë të izoluar nga Perëndimi, janë rreshtuar hapur në krah të Rusisë. Teherani i ka ofruar Moskës armë dhe dronë, ndërsa Pheniani ka dërguar ndihmë njerëzore, duke përfituar nga fakti se brenda vendit nuk ekziston një opinion publik që mund të kundërshtojë.
Megjithatë, aleanca me Rusinë ka kufij. Putin nuk ndërhyri kur Irani u përball me sulme nga Izraeli dhe SHBA këtë verë, duke treguar se lidhja është më shumë praktike sesa strategjike.
Çfarë do të thotë për Evropën?
Ngjarjet në Pekin përfaqësojnë një ndryshim të madh në balancën e fuqisë globale. Për Evropën, kjo është një thirrje për t’u përshtatur. Ajo që dikur dukej e pamundur – si rritja e shpenzimeve ushtarake nga Gjermania apo hyrja e Suedisë dhe Finlandës në NATO – tani është realitet.
Ekspertët theksojnë se lidhjet mes Rusisë, Kinës, Indisë, Iranit dhe Koresë së Veriut janë më shumë një “aleancë interesash” sesa një miqësi e vërtetë. Këto interesa mund të ndryshojnë me kohën, por për momentin, ato paraqesin një sfidë serioze për Perëndimin dhe veçanërisht për sigurinë evropiane./L.F-dritare.net
