The Guardian
Ndërsa Davangere Devanand, një neurolog në Qendrën Mjekësore të Universitetit të Kolumbias, kërkoi një mori të dhënash shkencore mbi Alzheimer-in, ai gjeti një ide befasuese: a mund ta nxisë sëmundjen një infeksion?!
"Unë isha duke kërkuar për një qasje të trajtimit të Alzheimerit që kishte një efekt të arsyeshëm," thotë ai. “E gjeta këtë teori të vjetër, që daton 35 vjet më parë, e cila lidhte viruset e herpesit me sëmundjen”.
Sa më tej Devanand shikonte, aq më shumë gjente. Që nga mesi i viteve 80, një pjesë e vogël e shkencëtarëve në mbarë botën kishin ndjekur me këmbëngulje idenë se një virus ose një bakter mund të luante një rol në shfaqjen e Alzheimer, pavarësisht antipatisë pothuajse të plotë nga ata që studionin teoritë më të pranuara rreth sëmundjes. Kolegët i shpërfillën, revistat dhe konferencat kryesore shkencore e refuzuan punën e tyre dhe financimi kishte qenë i paqartë, por ngadalë dhe me siguri, ata ndërtuan një rast gjithnjë e më bindës.
Në veçanti, provat treguan për virusin herpes simplex 1 (HSV-1), një patogjen i gjetur në 70% të popullsisë në Mbretërinë e Bashkuar si një shkaktar. Studimet në Mbretërinë e Bashkuar, Francë dhe Skandinavi sugjeruan se njerëzit që ishin infektuar me herpes kishin më shumë gjasa të shfaqnin Alzheimer. Kur Prof. Ruth Itzhaki nga Instituti i Plakjes së Popullsisë të Universitetit të Oksfordit ekzaminoi mostrat e trurit pas vdekjes nga pacientët, gjeti sasi më të mëdha të ADN-së së virusit sesa te njerëzit që kishin vdekur nga sëmundja.
“Më pas ishte ky studim i vitit 2018 nga Tajvani, i cili ishte mjaft dramatik,” thotë Devanand. “Kur njerëzit me herpes u trajtuan me një ilaç standard antiviral, ai uli nëntëfish rrezikun e tyre nga dementia.”
Devanand ishte i intriguar sepse ndërsa shenjat kryesore të Alzheimerit janë të njohura, ne nuk e dimë ekzaktësisht se çfarë e shkakton atë. Ne e dimë se pllakat toksike formohen brenda trurit, duke shkaktuar inflamacion të dëmshëm dhe vdekjen e qelizave të trurit. Disa gjene dhe faktorë të stilit të jetesës si vetmia, mungesa e stërvitjes dhe dieta e dobët mund të rrisin rrezikun e zhvillimit të Alzheimerit, por si dhe pse fillon ajo mbetet një mister. A mund të jetë një virus arma që shkencëtarët kanë kërkuar?
Të tjerë kanë sugjeruar se baktere të ndryshme mund të jenë gjithashtu të afta të inicojnë neurodegjenerimin që çon në Alzheimer. Chlamydia pneumoniae, e cila shkakton sëmundje të mushkërive, Borrelia burgdorferi, e cila është e lidhur me sëmundjen Lyme, madje edhe infeksionet e mishrave të dhëmbëve janë paraqitur të gjithë si shkaktarë të mundshëm.
Ideja kryesore se pse viruset si HSV-1 dhe ndoshta bakteret mund të jenë të afta të shkaktojnë Alzheimer është se ata pushtojnë trupin përpara se të futen në sistemin nervor qendror dhe të udhëtojnë në tru diku në moshën e mesme. Pasi atje, ata qëndrojnë në gjumë për shumë vite përpara se të riaktivizohen në pleqëri, ose sepse sistemi imunitar i plakur nuk mund t'i mbajë më nën kontroll një episod traumatik, një dëmtim në kokë ose ndoshta një infeksion tjetër i nxit ata në jetë. Pasi zgjohen Alzhaimer nis të shfaqet, informon dritare.net.
Për një kohë të gjatë, neurologët i trajtuan këto ide si fantastike, derisa dolën gjithnjë e më shumë prova të pakundërshtueshme për rolin e patogjenëve në sëmundjet kronike. Vitin e kaluar, virusi Epstein-Barr u identifikua si faktori kryesor i rrezikut për sklerozën e shumëfishtë, ndërsa studime të tjera kanë treguar se fruthi mund të çojë shumë vite më vonë në një çrregullim neurologjik progresiv të quajtur panencefaliti sklerotik subakut.
Kështu, kur Devanand iu drejtua Institutit Kombëtar të Plakjes së SHBA-së për një grant prej disa milionë dollarësh për të kryer një provë klinike që hetonte nëse një ilaç antiviral herpes i quajtur valacyclovir mund të ngadalësonte përparimin e Alzheimerit tek pacientët në fazat e hershme të sëmundjes, ata ranë dakord të mbështesin atë.
Prova në vazhdim, e cila pritet të përfundojë në fillim të vitit 2024, mund të ketë implikime të rëndësishme për mënyrën se si ne e shohim sëmundjen./L.F-dritare.net
