Zbulimi i ADN-së së morrave të kokës zbulon detaje të reja rreth njerëzimit!
E Martë 14 Nëntor 2023, 10:10
Dritare.net
Morrat e kokës kanë qenë shoqërues të vazhdueshëm, në jetën njerëzore për aq kohë sa ne kemi ekzistuar. Dëshmia e kësaj lidhjeje të lashtë përfshin një morr 10,000-vjeçar të gjetur në një vend arkeologjik në Brazil dhe një mbishkrim në një krehër morri fildishi 3,700-vjeçar që mund të jetë fjalia më e vjetër e njohur e shkruar me një alfabet. Për shkencëtarët e interesuar në mënyrën se si njerëzimi evoluoi dhe u përhap në mbarë globin, paraziti thithës gjaku, i quajtur zyrtarisht Pediculus humanes, përmban një mori informacionesh gjenetike që, siç tregon hulumtimi i ri i jep përgjigje disa nga pikëpyetjeve të shumta mbi historinë njerëzore.
“Morrat kanë qenë me ne që nga origjina e njerëzimit, për miliona vjet ata kanë evoluar me ne”, tha Marina Ascunce, një biologe molekulare hulumtuese e cila ka analizuar dhe krahasuar ADN-në e 274 morrave të të kokës nga e gjithë bota. Analiza është pjesë e një studimi të ri të botuar të mërkurën në Plos One, citon CNN.
"Kur njerëzit e parë anatomikë modernë u larguan nga Afrika, ata mbajtën morrat e tyre me vete," tha ajo.
Marina Ascunce po përgatitet të kryejë një procedurë të reaksionit zinxhir polimerazë, e cila prodhon miliona kopje të një sekuence specifike të ADN-së në një kohë të shkurtër. Ascunce dhe kolegët e saj zbuluan se morrat u grumbulluan gjenetikisht në dy grupe të dallueshme që rrallë ndërthureshin. Ekipi zbuloi gjithashtu një numër të vogël morrash hibride, që pasqyrojnë një përzierje të dy grupimeve të cilët u gjetën kryesisht në Amerikë. Ajo i interpretoi si një sinjal kontakti midis evropianëve dhe amerikanëve vendas. Grupi dukej të ishte një përzierje e morrave të ardhur nga amerikanët më të hershëm dhe evropianëve, të cilat u sollën gjatë kolonizimit të Amerikës. Megjithatë, ishte e paqartë pse studiuesit gjetën kaq pak nga këto morra.
Sidoqoftë, një studim tjetër është duke u zhvilluar duke përdorur 274 mostra nga ky hulumtim dhe mostra shtesë nga vende të tjera, përfshirë Afrikën, tha Ascunce.
Përdorimi i parazitëve për të kuptuar të kaluarën!
Nuk është hera e parë që studiuesit kanë shfrytëzuar diversitetin gjenetik të morrave si një mjet për të kuptuar më mirë historinë e lashtë të nikoqirëve të insekteve. Analiza gjenetike e morrave të trupit, të cilat janë një nga tre morrat që jetojnë te njerëzit, zbuloi se njerëzit me gjasë filluan të mbanin një lloj veshjeje të paktën 83,000 vjet më parë, sipas një punimi të botuar në 2010. Rreth 20 vjet më parë, David Reed, një bashkautor i studimit të ri dhe zbuloi se morrat e kokës njerëzore përbëhen nga dy linja të lashta, me origjinë që i përkasin Homo sapiensit. Ai studim i vitit 2004 sugjeroi në mënyrë të diskutueshme se speciet tona kishin qenë në kontakt të drejtpërdrejtë të paktën aq afër sa për të fërkuar kokat me njerëzit arkaikë si Neandertalët. Hipoteza novatore u vërtetua më vonë kur gjenomi i parë i Neandertalit u rendit në vitin 2010, duke konfirmuar se Homo sapiens në të kaluarën kishte takuar Neandertalët dhe kishte fëmijë me ta.
Ai studim i vitit 2010 analizoi ADN-në mitokondriale, e cila është më lehtë e rikuperueshme se ADN-ja bërthamore dhe jep informacion vetëm për linjën femërore. Studimi i fundit në revistën Plos One përgjoi ADN-në mitokondriale dhe bërthamore, e cila pasqyron prejardhjen gjenetike të të dy prindërve. Kjo i lejoi studiuesit të zbulonin morrat hibride dhe të kapnin më mirë diversitetin gjenetik të morrave të kokës./M.K-dritare.net
