Agim Sulaj: Si e parashikova rënien e regjimit me kopertinën e Hostenit!
E Hënë 8 Dhjetor 2025, 18:06
Dritare.net
Në pjesën e parë të emisionit 'Dekalog', artisti Agim Sulaj dhe gazetari Roland Qafoku kthehen pas në kohë, në gushtin e vitit 1990. Biseda hapet me një imazh të fuqishëm, kopertinën e revistës së famshme satirike 'Hosteni'. Për Sulajn, kjo nuk ishte thjesht një punë e radhës, por një dëshmi e guximit intelektual në prag të ndryshimeve të mëdha politike në Shqipëri.
Ai kujton se si, përmes humorit dhe satirës, artistët po fillonin të thyenin tabutë e një regjimi. Karikatura, e cila tregonte një realitet të zymtë por me një nëntekst shprese dhe kritike, u bë objekt diskutimi për mbarë shoqërinë e asaj kohe, duke shërbyer si një valvul shkarkimi për tensionin social.
Sulaj tregon se si nisi rrugëtimin e tij artistik te 'Hosteni', një 'fabrikë' talentesh e drejtuar nga Niko Nikolla, ku ai mësoi artin e të thënit të së vërtetës përmes vizatimit. Ai përshkruan atmosferën e redaksisë, ku humori ishte arma e vetme kundër absurditetit të sistemit.
Megjithatë, momenti kyç i këtij segmenti është rrëfimi i tij për largimin nga Shqipëria. Ndryshe nga eksodi masiv i shqiptarëve në vitet '90, Agim Sulaj nuk u largua me gomone apo duke kapërcyer mure ambasadash. Ai u largua si zotëri, me një ftesë zyrtare për ekspozitë në Itali, i ftuar nga fotografi Flavio Marchetti.
"Unë ika me një valixhe me lapsa, me dyer dhe dritare", shprehet Sulaj, duke iu referuar metaforikisht artit të tij që i hapi rrugët e botës. Ai tregon se si piktura dhe karikatura ishin mjetet që i siguruan vizën dhe më pas qëndrimin në shtetin fqinj. Ishte një periudhë tranzicioni e vështirë, ku ai duhej të linte pas familjen në Vlorë, djalin dhe gruan për të ndërtuar një të ardhme përmes telajos në Rimini.
Ai kujton se si, pavarësisht vështirësive ekonomike dhe tundimit për të punuar çdo punë për mbijetesë, ai i qëndroi besnik penelit.
"Unë nuk dija të bëja gjë tjetër", thotë ai, duke konfirmuar se arti nuk ishte thjesht pasion, por vetë ekzistenca e tij. Ky segment hedh dritë mbi dinjitetin e artistit shqiptar edhe në vitet më të errëta të tranzicionit, duke treguar se talenti mund të jetë bileta më e sigurt për liri./dritare.net
