Një ekip ndërkombëtar i udhëhequr nga shkencëtarët në Universitetin e Stanfordit ka zbuluar një shpjegim të mundshëm për një mister biologjik dhjetëvjeçar: Pse më shumë gra sesa burra vuajnë nga sëmundje autoimune si lupusi dhe artriti reumatoid.
Gratë përbëjnë rreth 80 për qind të njerëzve të prekur nga sëmundje autoimune, sipas Shoqatës jofitimprurëse Autoimune. Me fjalë të thjeshta, këto sëmundje manipulojnë sistemin imunitar të trupit për të sulmuar indet e shëndetshme.
Në një punim të botuar të enjten në revistën Cell, studiuesit paraqesin prova të reja se një molekulë e quajtur Xist dhe që gjendet vetëm te femrat është shkaktarja kryesore e këtyre sëmundjeve.
Kuptimi më i mirë i kësaj molekule mund të çojë në teste të reja që kapin sëmundjet autoimune më shpejt dhe në afat më të gjatë, në trajtime të reja dhe më efektive, thanë studiuesit.
Gratë zakonisht kanë dy kromozome X, ndërsa burrat kanë një X dhe një Y. Kromozomet janë tufa të ngushta të materialit gjenetik që mbajnë udhëzime për prodhimin e proteinave. Xist luan një rol vendimtar duke inaktivizuar një nga kromozomet X te gratë, duke shmangur atë do të ishte një mbiprodhim katastrofik i proteinave.
Por ekipi hulumtues zbuloi se, në këtë proces, Xist gjeneron komplekse molekulare të çuditshme të lidhura me shumë sëmundje autoimune.
Megjithëse shkencëtarët kryen pjesën më të madhe të punës së tyre te minjtë, ata bënë një zbulim intrigues duke përfshirë edhe njerëz: Komplekset Xist, fijet e gjata të ARN-së të ndërthurura me ADN-në dhe proteina shkaktojnë një përgjigje kimike te njerëzit që është një shenjë dalluese e sëmundjeve autoimune.
Zbulimi i rolit të luajtur nga molekula Xist nuk shpjegon se si meshkujt i marrin këto sëmundje, ose pse disa sëmundje autoimune, si diabeti i tipit 1, kanë një incidencë më të lartë te meshkujt.
"Është e qartë se duhet të ketë më shumë, sepse një e dhjeta e pacientëve me lupus janë burra.",tha David Karp, shefi i divizionit të sëmundjeve reumatizmale në Qendrën Mjekësore UT Jugperëndimore në Dallas. "Pra, nuk është përgjigjja e vetme, por është një pjesë shumë interesante e enigmës."
Sëmundjet autoimune kanë qenë prej kohësh të vështira për t'u trajtuar. Trajtimet janë të kufizuara dhe shumë nga sëmundjet janë kronike, që kërkojnë trajtim gjatë gjithë jetës.
Stephanie Buxhoeveden ishte 25 vjeçe kur filloi të përjetonte probleme me shikimin në syrin e saj të majtë, një mjet kritik për punën e saj të infermierisë. Arsyeja: skleroza e shumëfishtë, një gjendje autoimune në të cilën sistemi imunitar sulmon mbulesën mbrojtëse të trurit, palcës kurrizore dhe nervave optike.
Teoritë e mëparshme kishin sugjeruar se çekuilibri gjinor në këto sëmundje mund të shkaktohet nga hormonet kryesore femërore, estrogjeni dhe progesteroni, ose thjesht nga prania e një kromozomi të dytë X./K.C/dritare.net
