Nga emigracioni në Itali te sukseset globale! Historia e Sokol Krajës dhe vizioni për Shqipërinë
E Hënë 15 Dhjetor 2025, 20:08
Dritare.net
Në një peizazh ekonomik ku pasiguria shpesh mbizotëron dhe rregullat e lojës ndryshojnë vazhdimisht, historia e Sokol Krajës vjen jo vetëm si një dëshmi suksesi, por si një manual mbijetese dhe vizioni për sipërmarrjen shqiptare. I ftuar në një bisedë të thellë dhe pa dorashka me gazetarin Dritan Hila në DritareTV, Kraja, themeluesi i kompanisë prestigjioze 'Kraco' dhe Konsull Nderi i Letonisë, shpalosi një panoramë të qartë të sfidave dhe mundësive që ofron Shqipëria sot. Biseda nisi me një retrospektivë të rrugëtimit të tij, nga vitet e para të emigracionit në Itali, ku ai mësoi se të jesh i huaj do të thotë të stërvitesh për mbijetesë, deri te vendimi i guximshëm për t'u kthyer në atdhe në vitet e trazuara '90. Kraja e përshkruan biznesmenin jo thjesht si një ekonomist që njeh teoritë e Keynes-it, por si një 'pilot' që di të bashkojë inxhinierin me tornitorin për ta bërë avionin të fluturojë. Ky vizion pragmatik ka qenë çelësi i transformimit të një punishteje të vogël sheqeri në një gjigant eksportues që sot konkurron në tregjet e Parisit dhe SHBA-ve.
Megjithatë, biseda u fokusua shpejt në plagët e hapura të ekonomisë shqiptare. Kraja ngriti alarmin për atë që ai e quan 'vrasje të ekonomisë': emigracionin masiv. Ai argumentoi me forcë se njerëzit nuk largohen për shëndetësi apo arsim, por kryesisht për paga, duke sjellë shembuj krahasues me Italinë e Jugut dhe Greqinë.
Zgjidhja, sipas tij, nuk është vetëm rritja e pagave, të cilat shpesh janë të pamundura për bizneset e vogla me marzhe të ulëta fitimi, por kalimi drejt një ekonomie prodhuese dhe transformuese që shton vlerë.
Deficiti tregtar i thellë, ku importet dominojnë mbi eksportet, u cilësua si një problem strukturor që kërkon ndërhyrje urgjente, ndoshta edhe përmes krijimit të një ministrie të dedikuar për markën 'Made in Albania', ngjashëm me modelin italian.
Një tjetër pikë kyçe e diskutimit ishte nevoja për industrializim dhe edukim profesional. Kraja vuri në dukje paradoksin e një tregu pune të mbushur me juristë dhe ekonomistë, ndërkohë që mungojnë inxhinierët, kimistët dhe teknikët e kualifikuar, duke detyruar kompanitë të kërkojnë zgjidhje jashtë vendit ose të importojnë fuqi punëtore. Ai prezantoi gjithashtu projektin ambicioz 'Nexus Park', një zonë e lirë ekonomike afër Tiranës, si një model se si infrastruktura dhe lehtësirat fiskale mund të tërheqin investitorë të huaj dhe të krijojnë një ekosistem modern prodhimi. Në fund, mesazhi i Krajës ishte i qartë: biznesi familjar duhet të profesionalizohet, brezi i ri duhet të stërvitet me punë dhe jo me privilegje, dhe Shqipëria duhet të orientohet drejt prodhimit dhe eksportit për të garantuar një të ardhme të qëndrueshme ekonomike./dritare.net
