Djali i Prizrenit që po bën bashkë shqiptarinë! Flet Urim Qovanaj!
E Mërkurë 29 Tetor 2025, 20:08
Dritare.net
Në një botë dixhitale ku gjuha shqipe shpesh has vështirësi dhe bën kompromise, një inxhinier i ri nga Prizreni, Urim Qovanaj, ka sjellë një zgjidhje inovatore: "AlbaType", tastiera e parë fizike e dizajnuar plotësisht për gjuhën shqipe. I ftuar në emisionin "Shqip" në Dritare TV, Qovanaj ndau historinë frymëzuese pas këtij projekti, i cili tashmë ka marrë mbështetjen e liderëve më të lartë në Kosovë.
Ideja për "AlbaType" lindi nga një nevojë praktike. "Gjithçka filloi katër vite më parë, kur pashë kushëririn tim të mundohej të shkruante temën e diplomës, duke përdorur simbole si ‘dollar’ ose ‘W’ për shkronjën ‘ë’ dhe më pas t’i zëvendësonte manualisht. U befasova kur pashë që nuk ekzistonte një tastierë e dedikuar për gjuhën tonë," rrëfeu Urimi.
Ky moment u bë shkëndija për krijimin e një startup-i me seli në Prizren, që mban një mision të madh: ruajtjen dhe promovimin e gjuhës shqipe në epokën dixhitale. "AlbaType" nuk është thjesht një pajisje. Siç shkruhet edhe në letrën shoqëruese të produktit, "Gjuha jonë meriton të trajtohet seriozisht edhe në botën dixhitale... Gjuha ruhet aty ku shkruhet."
Kjo tastierë përfshin butona të dedikuar për shkronjat karakteristike shqipe si ‘ë’ dhe ‘ç’, por edhe ‘dh’ e ‘sh’, duke e bërë procesin e të shkruarit më të shpejtë dhe më produktiv, pa pasur nevojë për kombinime të komplikuara tastesh. Historia e Urim Qovanajt është po aq frymëzuese sa edhe krijimi i tij.
I lindur në Prizren dhe i rritur mes Italisë dhe Zvicrës, ai është inxhinier ndërtimi i specializuar për urat, por me një pasion të madh për dizajnin. Ai e sheh këtë projekt si ndërtimin e një ure simbolike që lidh shqiptarët kudo në botë me gjuhën e tyre amtare. "Jam rritur mes disa kulturave dhe kjo më ka bërë të kuptoj sa e rëndësishme është gjuha për identitetin tonë," tha ai. Projekti ka gjetur një pritje të ngrohtë institucionale në Kosovë.
Qovanaj tregoi se si Kryeministri Albin Kurti dhe Presidentja Vjosa Osmani e kanë mbështetur me entuziazëm idenë, duke hapur rrugën për bisedime që kjo tastierë të bëhet standard në administratën publike, shkolla dhe universitete. Hapi i radhës është prezantimi i saj edhe në Shqipëri, me shpresën për një bashkëpunim mbarëkombëtar. Aktualisht, tastiera "AlbaType" mund të porositet online dhe ofrohet me një çmim promovues për festat e Nëntorit. Plani afatgjatë përfshin zhvillimin e një versioni të dytë, pa kabllo (wireless), dhe potencialisht, zhvendosjen e prodhimit nga Kina në Kosovë, nëse kërkesa arrin nivelet e duhura.
Për Urimin, ky është vetëm fillimi i një misioni që synon t'i japë gjuhës shqipe vendin që meriton në botën e teknologjisë./dritare.net
