Zëvendësimi i punës me IA. Çfarë po ndodh në Shqipëri!
E Shtunë 23 Gusht 2025, 11:11
Dritare.net
Operatorët e call-center
Një shembull real është Vodafone Italia, i cili këtë vit ka shkurtuar rreth 450 punonjës në Shqipëri dhe ka integruar chatbot-e të bazuara në IA për t’i zëvendësuar. Sipas kompanisë, “Atë që bënin 750 punonjës për disa orë, IA e bën në tri minuta dhe pa asnjë gabim.” Parashikohet që deri në fund të vitit 2025, numri i punonjësve të humbur mund të arrijë në 900.
Megjithatë, në disa raste, punonjësit e shkurtuar, si zoti Aga, kanë arritur të sigurojnë shpejt një kontratë tjetër ndikim që tregoi se papunësia nuk është domosdoshmërisht e përhershme.
2. Dizajnuesit, përkthyesit, ekspertët e marketingut dhe financës
Në disa kompani, IA është integruar në mënyrë të tillë që një dizajnues mund të kryejë sot punën që dikur bëhej nga tre punonjës, falë mjeteve si Canva me IA dhe automatizimit të përmbajtjes.
• Përkthyesit dhe profesionistët e marketingut po përballen me automatizim të detyrave bazë, si krijimi i përmbajtjes dhe përkthime automatike.
3. Administrata, kontabiliteti dhe bankingu
• Profesione si kontabilistë të nivelit të ulët, punonjës banke dhe punë në thesar veçanërisht për detyra rutinë po zëvendësohen nga sisteme automatike, përfshirë raportime financiare dhe pagesa dixhitale.
4. Prodhimi, tekstile dhe bujqësi
• Në sektorët industrialë si tekstile, përpunim ushqimor, dhe montim, po përdoren robotë për paketim dhe sisteme logjistike automatike. Në bujqësi, aplikacione si “Smart Agro” përdorin sensorë për monitorim të motit, tokës, sëmundjeve duke ndihmuar fermerët të marrin masa në kohë.
5. Juristët dhe hartuesit e kontratave
• Punonjësit ligjorë që përpilojnë kontrata të zakonshme tani mund të kenë ndihmën e IA për të ndërtuar modele bazë dokumentesh.
6. Adoptimi i gjerë dhe perceptimi drejtues
• Një anketë nga PwC mes 43 CEO-ve në Shqipëri dhe Kosovë tregon se 60% prej tyre kanë përjetuar përmirësim në efikasitet dhe menaxhim kohezioni me Gen‑AI, ndërsa rreth 23% shikojnë rritje të të ardhurave dhe 26% përmirësim të fitimeve.
• Sipas Barometrit të Ballkanit për vitin 2024, 3% e bizneseve shqiptare thanë se kanë zëvendësuar një pozicion pune të ekzistueshëm me IA mbi mesataren rajonale prej 2%.
Pjetërshmëria dhe kufijtë e zëvendësimit me IA
• Në Shqipëri, ky proces është më i ngadaltë sesa në vendet e BE‑së, për shkak të koste më të ulët të fuqisë punëtore dhe nivelit më të kufizuar të dixhitalizimit.
• Është e rëndësishme të theksojmë se profesionet që kërkojnë kreativitet të thellë, ndërveprim empatetik, ose vendimmarrje komplekse, si kirurgët, psikologët, mësuesit, apo inxhinierët e terrenit, mbeten jashtë zonës së prekshme nga IA.
Tabela e ndikimit të IA në tregun e punës në Shqipëri.
Call-center Chatbot-e IA kanë zëvendësuar deri në 900 punës, duke përmirësuar kohën dhe saktësinë.
Dizajn, përkthim, marketing Automatizim i përmbajtjes dhe dizajnit – një punë që dikur merr 3 persona, tani bëhet nga 1.
Administratë & kontabilitet Sisteme automatike për raportime financiare dhe pagesa dixhitale.
Prodhim & bujqësi Robotë dhe automatikë në paketim; sensorë për monitorim bujqësor.
Juristë kontrata të zakonshme IA për hartimin e modeleve bazë.
Drejtues biznesi (CEO, PwC) 60% përmirësim efikasiteti; 23% rritje të të ardhurave; 26% përfitim.
Në total bizneset 3% kanë automatizuar një punë ekzistuese me IA – mbi mesataren rajonale.
Profesione të mbrojtura nga IA Mjekë specializuar, psikologë, punëtorë manualë (hidraulikë, montues), kurătorë muzeu etj.
Integrimi i inteligjencës artificiale në Shqipëri është në një fazë të avancuar, duke ndikuar veçanërisht profesionet me natyrë rutinë dhe automatike. Ndërsa disa humbje të pozicioneve janë të prekshme, ka edhe një rritje produktiviteti dhe nevojë për përshtatje të shpejtë të sistemit arsimor dhe të trajnimit profesional. Struktura e re e tregut të punës po kërkon më shumë fokus në aftësi që IA nuk mund t’i zëvendësojë lehtë si kreativiteti, empatia, mendimi kritik dhe aftësitë praktike./
Kjo është një përmbledhje e realizuar me IA e shkrimit të Monitor/ dritare.net
