Shqipëria në një botë të ndezur: A ka Edi Rama një rol përtej kufijve!
E Hënë 16 Qershor 2025, 09:09
Dritare.net
Editorial nga Dritare.net
Kur bota përballet me kriza të mëdha, vendet e vogla nuk mbeten kurrë të paprekura. Shqipëria është vend i vogël, por me një pozicion të madh strategjik dhe historia na ka mësuar se në Ballkan, çdo valë e madhe përplaset fort.
Sot jemi dëshmitarë të një bote gjithnjë e më të polarizuar, me liderë më të paqëndrueshëm, më të zhurmshëm dhe më të papërgjegjshëm se kurrë më parë. Dhe pyetja që shtrohet është: Çfarë do të ndodhë me Shqipërinë nëse kjo krizë globale shkon drejt një përplasjeje më të madhe?
Ekonomia: E para që goditet
Shqipëria varet nga importet dhe diaspora. Një luftë e gjerë qoftë në Europë, Lindjen e Mesme apo Azinë do të sjellë:
• Rritje të çmimeve, veçanërisht të karburanteve, grurit dhe energjisë.
• Rënie të remitancave nga shqiptarët që jetojnë jashtë, nëse ekonomitë e vendeve pritëse përkeqësohen.
• Ngadalësim të turizmit, i cili është kthyer në një shtyllë të rëndësishme të ekonomisë sonë.
Shoqëria: Frikë, pasiguri, dhe shpërqendrim
Kur bota dridhet, edhe shoqëritë më të qëndrueshme ndihen në ankth. Për një vend si Shqipëria:
• Shtohet pasiguria kolektive, e cila përkthehet në mosbesim, teori konspirative dhe zhgënjim.
• Ka rrezik për një rritje të emigracionit, sepse njerëzit gjithnjë kërkojnë të shpëtojnë nga ajo që nuk kuptojnë.
Kërcënimet digjitale: Më të padukshme, por të rrezikshme
Shqipëria ka provuar çfarë do të thotë të jesh në shënjestër të sulmeve kibernetike. Një konflikt më i madh do të sjellë:
• Sulme ndaj rrjeteve publike dhe sistemeve shtetërore.
• Dezinformim të qëllimshëm, për të përçarë opinionin dhe për të ulur besimin në Perëndim.
Roli i NATO-s dhe përgjegjësia jonë
Si vend anëtar i NATO-s, Shqipëria nuk është neutrale. Në një përshkallëzim ushtarak, roli i saj do të jetë:
• Mbështetje logjistike për aleatët.
• Territor për pozicionim strategjik, siç është porti i Durrësit ose bazat ushtarake.
• Angazhim në solidaritet, qoftë me trupa ushtarake, qoftë me logjistikë dhe diplomaci.
Kosova: Vija më e kuqe
Çdo krizë që prek Kosovën është një çështje e brendshme për Shqipërinë. Një përplasje e re atje – nën hijen e luftës globale – do të ketë:
• Ndikim emocional masiv te shqiptarët.
• Presion mbi politikën shqiptare, që të pozicionohet fort dhe me përgjegjësi.
• Rrezik real për përshkallëzim rajonal.
Çfarë mund të bëjë Shqipëria?
Në një botë me liderë të vegjël dhe kriza të mëdha, Shqipëria duhet të jetë e mençur.
Jo e zhurmshme, por e qartë.
Jo e frikësuar, por e përgatitur.
Duhet të forcojë:
• Sigurinë kibernetike
• Diplomacinë strategjike
• Unitetin e brendshëm
• Besimin te partnerët perëndimorë
Shqipëria nuk ka luksin të jetë naive. Por ka mundësinë të jetë e mençur dhe e domosdoshme, si një vend i vogël me përgjegjësi të madhe.
Edi Rama mes krizës globale dhe rolit të Shqipërisë
Kur bota tronditet nga luftëra, kriza dhe përplasje të mëdha, vëmendja kthehet tek liderët. Jo vetëm ata të superfuqive, por edhe ata që, megjithëse vijnë nga vende të vogla, dinë të luajnë rolin e tyre me mençuri.
Shqipëria sot: e vogël, por në pozicion të madh
Shqipëria është vend anëtar i NATO-s, me rol kyç në Ballkanin Perëndimor, në kufi me Kosovën, Maqedoninë e Veriut dhe me sytë nga Perëndimi. Një vend me një shtrirje strategjike, që ndonëse nuk ka fuqi ushtarake apo ekonomike për të ndikuar drejtpërdrejt zhvillimet globale, ka mundësinë për të qenë zë, urë dhe sinjal i stabilitetit në një rajon të brishtë.
Dhe në këtë rol, Edi Rama ka treguar disa cilësi që e bëjnë të dallohet.
Një zë që dëgjohet
Rama ka një stil të vetin komunikimi ndërkombëtar. Shpesh ironik, ndonjëherë provokues, por gjithmonë i qartë dhe i drejtpërdrejtë. Në një kohë kur shumë liderë europianë duken të zbehtë dhe të ngurtë, Rama del jashtë kornizave. Dhe kjo e bën të dëgjohet.
Ka folur hapur për vonesat e BE-së për integrimin e Ballkanit, për hipokrizinë e Perëndimit në trajtimin e refugjatëve, për rrezikun e rritjes së ndikimit rus e kinez në rajon.
Rrjete dhe marrëdhënie
Edi Rama ka ndërtuar marrëdhënie personale me liderë të rëndësishëm, nga Macron e Meloni, te Erdogan e Vuçiç. Kjo e bën një aktor që nuk e injoron dot askush në Ballkan.
Në një kohë kur SHBA-të dhe BE po përpiqen të ruajnë ekuilibrin në rajon, Rama është shpesh ndërmjetësi i heshtur – ose i zëshëm – që ndihmon në ruajtjen e këtij ekuilibri.
Kufizimet e një lideri të vogël në një kohë të madhe
Por përtej fjalëve dhe skenës ndërkombëtare, Rama mbetet një lider i një vendi më të vogël.
• ekonomi e brishtë
• institucione të dobëta
Një lider simbolik, por i rëndësishëm
Edi Rama nuk është lider që do ndryshojë rrjedhën e një lufte botërore. Por në një kohë kaosi dhe zhurme, ai mund të jetë një zë i arsyes për Ballkanin, një sinjal që Perëndimi duhet të dëgjojë, dhe një shembull që vendet e vogla nuk duhet t’i humbin nervat kur bota humb busullën.
Në këtë kuptim, Rama është më shumë sesa kryeministër i Shqipërisë – është një lidhje mes një rajoni që digjet dhe një Perëndimi që ngurron. Dhe kjo, në vetvete, është një përgjegjësi që nuk duhet nënvlerësuar./dritare.net
