SHBA sulmoi Iranin. Çfarë do të thotë kjo për botën dhe çfarë mund të ndodhë më pas?!
E Diel 22 Qershor 2025, 08:08
Dritare.net
Sulmi i befasishëm dhe i koordinuar i Shteteve të Bashkuara ndaj tri objekteve bërthamore iraniane ka tronditur jo vetëm Lindjen e Mesme, por edhe rendin ndërkombëtar. Përdorimi i armëve të avancuara amerikane për të goditur pikërisht zemrën e programit bërthamor iranian. Fordow, Natanz dhe Isfahan, shënon një përshkallëzim dramatik në marrëdhëniet SHBA-Iran dhe ka ngritur pyetje të mëdha për të ardhmen e paqes globale.
Ky sulm nuk është thjesht një operacion ushtarak: është një deklaratë force ndaj Iranit dhe një sinjal për të gjithë botën. Ai tregon se SHBA-ja është e gatshme të përdorë forcën ushtarake për të ndalur përhapjen e armëve bërthamore, edhe nëse kjo sjell pasoja të paparashikueshme. Gjithashtu, vendos SHBA-në si bashkëluftëtare de facto të Izraelit, në një front të përbashkët kundër Teheranit, diçka që mund të çojë në krijimin e blloqeve të reja ushtarake në rajon.
Irani nuk e ka fshehur zemërimin dhe vendosmërinë për të mos u zmbrapsur. Zyrtarë të lartë iranianë kanë premtuar se do të hakmerren dhe e kanë cilësuar këtë akt si një “agresion flagrant ndërkombëtar”. Pritet që Teherani të reagojë në një nga tre mënyrat e mëposhtme:
Çfarë do të thotë kjo për botën?
Rritje e çmimeve të naftës dhe gazit: Tregjet ndërkombëtare kanë reaguar menjëherë, me çmimet e naftës që janë rritur ndjeshëm për shkak të frikës se konflikti do të prekë rrugët kryesore të furnizimit në Gjirin Persik.
Rrezik për përshkallëzim të një lufte rajonale: Një konflikt mes SHBA-së, Iranit dhe aleatëve të tyre mund të përfshijë vende si Siria, Libani, Iraku apo Jemeni.
Tronditje e sistemit të sigurisë globale: Ky veprim sfidon normat ndërkombëtare për përdorimin e forcës pa miratim të OKB-së apo Kongresit Amerikan, duke rihapur debatin për kufijtë e ligjshmërisë në politikën e jashtme.
Frikë për një luftë bërthamore: Edhe pse Irani nuk ka armë bërthamore të deklaruara, çdo përpjekje për të ringritur programin në fshehtësi mund të ndezë alarm global.
Çfarë vjen më pas?
Çdo veprim ushtarak nga Irani do të shkaktonte reagim zinxhir nga SHBA-ja dhe Izraeli, duke rritur rrezikun për luftë të plotë. OKB-ja dhe vendet evropiane do të përpiqen të ndërmjetësojnë për një armëpushim dhe kthim në tryezën e bisedimeve. Brenda SHBA-së, debati ligjor do të thellohet rreth veprimeve të Presidentit dhe nëse ai ka shkelur Kushtetutën duke vepruar pa autorizim të Kongresit.
Ky sulm nuk është thjesht një kapitull i ri në konfliktin SHBA-Iran. Është një kthesë që mund të përcaktojë balancat e fuqisë në shekullin XXI. Bota po përballet me një moment të rrezikshëm, ku një veprim i vetëm mund të ndezë një zjarr që do të digjte më shumë se një rajon./K.C/dritare.net
