A janë organet e derrit e ardhmja e transplanteve?
E Hënë 25 Shtator 2023, 23:11
Dritare.net
Një veteran 58-vjeçar është personi i dytë që ka kryer një transplant zemre nga një derr, një procedurë që mund të jetë e ardhmja e transplanteve dhe t'i japë fund pritjeve të gjata për transplante që përputhen me organizmin e njeriut të sëmurë.
Për shumë vite, e vetmja mënyrë për të zëvendësuar zemrat, mushkëritë, veshkat dhe mëlçitë e sëmura ose të dështuara ishte me organet e donatorëve. Vështirësia pas kësaj është e madhe pasi shumë njerëz përpiqen të gjejnë një dhurues të mirë biologjik dhe 8000 vdesin çdo vit në SHBA duke pritur për një organ.
Të gjitha sa më sipër duket se do të ndryshojnë pasi viti 2022 ishte një vit përparimtar për ksenotransplantimin, një procedurë që mund të jetë një shpëtim për pacientët në nevojë të dëshpëruar për një donator. Kjo procedurë duket si një zgjidhje premtuese për çështjen e mungesës së organeve, me studiuesit që hulumtojnë vazhdimisht teknika dhe mjete të reja për të siguruar këtë praktikë.
Pse këta pacientë morën zemra derri?
Studiuesit janë kthyer te derrat si donatorë të mundshëm, sepse organet e tyre janë të ngjashme në madhësi me ato të njerëzve. Por procesi përfshin shumë paqartësi. Organet e derrit nuk janë natyrshëm në përputhje me trupin e njeriut dhe ka të ngjarë të shkaktojnë një reaksion imunitar fatal. Për t'i bërë organet e tyre më të përshtatshme për njerëzit, shkencëtarët kanë modifikuar gjenet e derrave donatorë, duke shpresuar për një shans më të mirë të mbijetesës së pacientit pas transplantimit.
Derri i modifikuar gjenetikisht, për shembull, i përdorur për transplant për veteranin 58-vjeçar kishte gjithsej 10 modifikime gjenetike. I njëjti pacient, Lawrence Faucette, po përballej me vdekjen nga dështimi i zemrës dhe nuk ishte i përshtatshëm për një transplant tradicional të organeve njerëzore. Kështu kirurgët në Qendrën Mjekësore të Universitetit të Maryland-it i dhanë atij mundësinë për të marrë pjesë në një procedurë eksperimentale ku dhuruesi nuk do të ishte një njeri, por një derr, përcjell dritare.net
Faucette pranoi dhe pasi iu nënshtrua operacionit më 20 shtator, zemra e tij raportohet se ka punuar për dy muajt e fundit, mjaft mirë, pa asnjë ndihmë nga pajisjet ndihmëse. "Të paktën tani kam shpresë dhe kam një shans," tha Faucette në një deklaratë para operacionit.
Por Faucette nuk ishte personi i parë që iu nënshtrua një operacioni të tillë. I njëjti ekip i Maryland-it vitin e kaluar kreu transplantin e parë në botë të një zemre derri të modifikuar gjenetikisht te një njeri tjetër që po vdiste, David Bennett. Sipas Faucette, pacienti 57-vjeçar, kishte dështim të avancuar të zemrës dhe një lloj aritmie të quajtur fibrilacion ventrikular, dhe për shkak se ai nuk kishte ndërmarrë hapa për të kontrolluar presionin e lartë të gjakut dhe probleme të tjera shëndetësore, mjekët në Universitetin Mjekësor të Maryland dhe institucionet fqinje e konsideruan atë të papërshtatshëm për një transplant të zemrës njerëzore.
Fatkeqësisht, Bennett mbijetoi vetëm dy muaj.
A janë zemrat e derrit e ardhmja?
Disa ditë pas transplantit Faucette shpërndau një video në të cilën qeshte i ulur në një karrige, ku dukej krejtësisht i shëndetshëm. Sigurisht, pacienti ka vëmendjen e plotë të ekipit shkencor të Maryland, i cili sjell të dhëna të reja në listat e njerëzve që presin një donator të pajtueshëm. Edhe pse përpjekjet për të transplantuar organe nga kafshët te njerëzit kanë dështuar për dekada, pasi sistemi imunitar i njerëzve shkatërroi menjëherë indet e huaja, shkencëtarët tani po përpiqen përsëri të përdorin derra të modifikuar gjenetikisht për t'i bërë organet e tyre më të ngjashme me njeriun.
Në fakt, kohët e fundit, shkencëtarët në spitale të tjera testuan veshkat e derrit te trupat e njerëzve që kishin ndërruar jetë, duke shpresuar të zhvillojnë atë që quhet ksenotransplantim. Në një eksperiment të veçantë ksenotransplantimi, një ekip në NYU Langone njoftoi në fillim të këtij muaji se ata kishin mbajtur në funksion një veshkë derri për dy muaj te një person i cili kishte pësuar vdekje klinike.
Megjithatë, shkencëtarët besojnë se këto raste të izoluara të transplanteve nga derri te njeriu do të ndihmojnë në gjenerimin e provave të nevojshme për teste klinike më formale që përfshijnë më shumë pacientë./K.C/dritare.net
