New York Times: Ja si funksionon vaksina e Sinovac!

Kompania private kineze Sinovac zhvilloi një vaksinë të koronavirusit të quajtur CoronaVac. Vaksina është aprovuar për përdorim në Kinë dhe është e autorizuar për përdorim emergjent në një duzinë vendesh të tjera. Studiuesit në Turqi dhe Brazil zbuluan se vaksina ka një efikasitet prej 83.5 përqind kundër infeksioneve Covid-19 me një ose më shumë simptoma, ose pak më shumë se 50 përqind kundër infeksioneve me ose pa simptoma.

Një vaksinë e bërë nga koronaviruset

CoronaVac funksionon duke mësuar sistemin imunitar që të prodhojë antitrupa kundër koronavirusit SARS-CoV-2. Antitrupat bashkohen me proteinat virale, të tilla si të ashtuquajturat proteina “spike” që kapen pas sipërfaqes së saj.

Për të krijuar CoronaVac, studiuesit e Sinovac filluan duke marrë mostra të koronavirusit nga pacientët në Kinë, Britani, Itali, Spanjë dhe Zvicër. Një mostër nga Kina përfundimisht shërbeu si bazë për vaksinën.

Studiuesit rritën rezerva të mëdha të koronavirusit në qelizat e veshkave të majmunit. Pastaj i “shuajtën” viruset me një kimikat të quajtur beta-propiolakton. Përbërja i çaktivizoi koronavirusët duke u lidhur me gjenet e tyre. Koronavirusët e çaktivizuar nuk mund të shumoheshin më. Por proteinat e tyre, përfshirë edhe spike-t, mbetën të paprekura.

Studiuesit më pas nxorrën viruset e inaktivuar dhe i përzien me një sasi të vogël të një përbërjeje me bazë alumini. Kjo përbërje stimulon sistemin imunitar për të rritur reagimin e tij ndaj një vaksine.

Viruset e çktivizuar janë përdorur për më shumë se një shekull. Jonas Salk i përdori ato për të krijuar vaksinën e poliomelitit në vitet 1950, dhe ato janë baza për vaksinat kundër sëmundjeve të tjera duke përfshirë tërbimin dhe hepatitin A.

Për shkak se koronavirusët në vaksinën CoronaVac janë të vdekur, ato mund të injektohen në krah pa shkaktuar Covid-19. Sapo të futen në trup, disa prej viruseve të inaktivuar gëlltiten nga një lloj qelize imune që quhet qelizë njohëse antigjeni. Kjo qelizë e copëton koronavirusin dhe shfaq disa nga fragmentet e tij në sipërfaqen e vet. Një e ashtuquajtur qelizë T ndihmëse mund të zbulojë fragmentin. Nëse fragmenti gjen vend në një nga proteinat e saj sipërfaqësore, qeliza T aktivizohet dhe mund të ndihmojë në rekrutimin e qelizave të tjera imune për t’iu përgjigjur vaksinës.

Një lloj tjetër i qelizave imune, i quajtur qeliza B, gjithashtu mund të hasë në koronavirusin e inaktivuar. Qelizat B kanë proteina sipërfaqësore në një larmi të madhe formash, dhe disa mund të kenë formën e duhur për t’u kapur në koronavirus. Kur një qelizë B bllokohet, ajo mund të tërheqë një pjesë ose të gjithë virusin brenda dhe të paraqesë fragmente të koronavirusit në sipërfaqen e vet.

Një qelizë ndihmëse T e aktivizuar kundër koronavirusit mund të mbërthehet në të njëjtin fragment. Kur kjo të ndodhë, qeliza B aktivizohet gjithashtu. Ajo përhapet dhe nxjerr antitrupa që kanë të njëjtën formë si proteinat e tyre sipërfaqësore.

Pasi të vaksinohemi me CoronaVac, sistemi imunitar mund t’i përgjigjet një infeksioni të koronavirusëve të gjallë. Qelizat B prodhojnë antitrupa që ngjiten tek “pushtuesit”. Antitrupat që vën ë në shënjestër proteinën “spike” mund të parandalojnë hyrjen e virusit në qeliza. Lloje të tjera të antitrupave mund të bllokojnë virusin me mjete të tjera.

Ndërsa CoronaVac mund të ofrojë një mbrojtje kundër Covid-19, askush ende nuk mund të thotë se sa zgjat ajo mbrojtje. Eshtë e mundur që niveli i antitrupave të bjerë me kalimin e muajve. Por sistemi imunitar gjithashtu përmban qeliza të veçanta të quajtura qelizat B të kujtesës, që mund të ruajnë informacionin për koronavirusin, për disa vite apo edhe dekada.

Janar, 2020: Sinovac fillon prodhimin e një vaksine të inaktivuar kundër koronavirusit.

Korrik 2020: Sinovac fillon një Test të Fazës 3 në Brazil, ndjekur nga të tjerët në Indonezi dhe Turqi. Reuters raporton se qeveria kineze dha aprovimin emergjent për vaksinën Sinovac për përdorim të kufizuar.

Tetor 2020: Autoritetet në qytetin lindor kinez të Jiaxing njoftojnë se po u japin CoronaVac njerëzve me punë relativisht të rrezikshme, përfshirë punëtorët e mjekësisë, inspektorët e porteve dhe personelin e shërbimit publik.

19 tetor 2020: Zyrtarët në Brazil thonë se Sinovac është më e sigurta nga pesë vaksinat që po testojnë në provat e Fazës 3.

Nëntor 2020: Sinovac boton detajet e testeve së tij të Fazës 1/2 në një ditar mjekësor, duke shfaqur një prodhim relativisht modest të antitrupave. Vetëm një test i Fazës 3 do të tregojë nëse kjo është e mjaftueshme për të mbrojtur njerëzit nga Covid-19.

Dhjetor 2020: Sinovac thotë se pret të prodhojë 300 milion doza në 2021 dhe të rrisë kapacitetin në një prodhim vjetor prej 600 milion doza.

23 Dhjetor 2020: Studiuesit brazilianë njoftojnë se CoronaVac ka një efikasitet prej mbi 50 përqind.

24 dhjetor 2020: Zyrtarët turq njoftojnë se vaksina ka një normë efikasiteti prej 91.25 përqind.

7 janar 2021: Studiuesit në Brazil njoftojnë se CoronaVac ka një efikasitet prej 78 përqind. Asnjë nga vullnetarët e vaksinuar në testet e Fazës 3 nuk zhvilloi raste të rënda ose të moderuara të Covid-19. Por vlerësimi i efikasitetit u bazua në performancën e vaksinës në një nëngrup vullnetarësh.

11 janar 2021: Indonezia autorizon vaksinën për përdorim emergjent.

13 janar 2021: Studiuesit në Brazil njoftojnë se CoronaVac ka një efektshmëri të përgjithshme prej pak më shumë se 50 përqind. Turqia autorizon vaksinën për përdorim emergjent.

6 shkurt 2021: Sinovac njofton se Kina i ka dhënë CoronaVac miratimin e kushtëzuar. / THE NEW YORK TIMES – Bota.al