Pse duhet të mësojmë të themi “jo”, sidomos gjatë festave
E Martë 9 Dhjetor 2025, 08:08
Dritare.net
Periudha e festave të dimrit shpesh përshkruhet si një kohë gëzimi, por për shumë njerëz ajo shoqërohet me presion social, lodhje dhe detyrime të padëshiruara. Ftesat për evente, aktivitete apo angazhime të ndryshme mund të krijojnë ndjenjën se duhet të pranosh gjithçka, edhe kur nuk do.
Shumë prej nesh e kanë provuar atë ndjesinë që shfaqet kur bien dakord për diçka që nuk e duam. Edhe mjekët dhe prezantuesit e podcast-it të BBC-së What’s Up Docs, Dr. Xand dhe Dr. Chris van Tulleken, e pranojnë se shpesh u ndodh e njëjta gjë.
Por sipas tyre dhe sipas studiueses së sjelljes Dr. Sunita Sah, të mësosh të thuash “jo” është një hap i rëndësishëm drejt mirëqenies mendore dhe vendosjes së kufijve personalë.
1. Kupto se është në rregull të thuash “jo”
Shumë prej nesh janë rritur duke dëgjuar se bindja është sjellje “e mirë” dhe kundërshtimi është “i keq”. Kjo mënyrë edukimi na ndjek edhe në jetën e të rriturve, duke e bërë refuzimin diçka të vështirë.
Dr. Sah shpjegon se duhet të ndryshojmë mënyrën si e interpretojmë fjalën “jo”. Të refuzosh një kërkesë nuk është domosdoshmërisht sjellje negative; shpesh është një akt respekti ndaj vetes. Nëse një kërkesë cenon vlerat tona – si integriteti, drejtësia apo mirëqenia personale – atëherë refuzimi është zgjedhja e duhur.
Një mënyrë e thjeshtë për të qenë më të qëndrueshëm në vendime është të shkruajmë vlerat që duam të ndjekim. Hulumtimet tregojnë se kur i artikulojmë qartë, kemi më shumë mundësi të veprojmë në përputhje me to.
2. Kërko më shumë kohë për t’u menduar
Nuk është e detyrueshme të përgjigjemi menjëherë kur dikush kërkon diçka nga ne. Të kërkosh kohë për të reflektuar është një strategji e vlefshme.
Fraza të thjeshta si “Më lejo të mendohem pak” ose “Do të të kthej përgjigje më vonë” mund të krijojnë distancën e nevojshme emocionale për të kuptuar nëse një angazhim është vërtet i dëshiruar.
Dr. Sah thekson se marrja e vendimit në një moment qetësie, larg presionit të bisedës, na ndihmon të jemi më të sinqertë me veten dhe më të lirë të themi “jo” nëse kjo është ajo që duam.
3. Praktiko të thuash “jo” në situata të vogla
Nëse refuzimi të duket i vështirë, fillo nga skenarët e përditshëm me rrezik të ulët. Ftesat e fqinjëve, kërkesa të vogla për favore apo ndërveprimet me shitësit janë mundësi të mira për të ushtruar këtë aftësi.
Këto “akte të vogla të kundërshtimit” na ndihmojnë të ndërtojmë besim te vetja. Duke reflektuar mbi rastet kur arrijmë të themi “jo”, mund të kuptojmë çfarë na ka lehtësuar dhe t’i përdorim këto strategji edhe në situata më të rëndësishme.
Me kohën, bëhemi më të aftë të mbrojmë vlerat tona dhe të vendosim kufij të shëndetshëm, sidomos kur pranimi i një kërkese do të na dëmtonte emocionalisht apo fizikisht.
Të thuash “jo” nuk është egoizëm – është kujdes ndaj vetes. Festat dhe presionet sociale mund të bëjnë që të harrojmë rëndësinë e kufijve personalë, por çdo “jo” i thënë me qetësi dhe bindje është një hap drejt një jete më të balancuar, më të ndershme dhe më të shëndetshme.
Në fund të fundit, ashtu siç thotë Dr. Xand: “Qoftë 8 apo 80 vjeç, të mbrosh veten dhe vlerat e tua është thelbësore për mirëqenien mendore.”/L.F-dritare.net
