Presbiopia! Nëse nuk korrigjohet, mund të çojë në demencë dhe depresion!
E Shtunë 29 Nëntor 2025, 21:09
Dritare.net
Në një moment të jetës kjo i ndodh të gjithëve menyja në restorant duket sikur është shkruar me shkronja gjithnjë e më të vogla, telefoni duhet mbajtur gjithnjë e më larg dhe drita nuk duket kurrë e mjaftueshme. Ky është çasti kur shfaqet presbiopia faza fiziologjike e plakjes së syrit, kur aftësia për t’u fokusuar nga afër fillon të dobësohet. Nuk është shenjë brishtësie, por sinjali i parë që trupi po ndryshon. Një revolucion i vogël dhe i heshtur, që prek jo vetëm shikimin, por edhe perceptimin e vetes, të kohës dhe, siç tregojnë studimet e reja, madje edhe shëndetin e trurit.
Rritja globale e presbiopisë
Sipas Këshillit Botëror të Optometrisë dhe OBSH-së, mbi 2.1 miliardë njerëz jetojnë sot me presbiopi. Deri në vitin 2050, numri pritet të arrijë në më shumë se 4 miliardë, rreth 40% e popullsisë së globit. Italia pasqyron të njëjtën prirje: më shumë se gjysma e popullsisë është mbi 45 vjeç dhe përdorimi intensiv i pajisjeve digjitale e rrit ndjeshmërinë ndaj lodhjes vizuale.
“Rritja e presbiopisë kërkon parandalim, edukim dhe kontroll të rregullt të syve,” thekson Anna Ambroziak, drejtoreshë shkencore e Qendrës Oftalmologjike Świat Oka, gjatë eventit Seamless Vision të EssilorLuxottica në Paris.
A duhet ta rimendojmë termin “presbiopi”?
Ndërsa jetojmë më gjatë, numri i njerëzve me presbiopi rritet natyrshëm. Por a duhet të frikësohemi? “Për mua, pjesa më e mirë e jetës fillon pas të 50-ave,” thotë Ambroziak me humor. Ajo sugjeron që presbiopia të shihet si pjesë e pjekurisë, jo si një defekt. Në thelb, kjo nuk është sëmundje, por një fazë normale e trupit që fillon pas moshës 40 vjeç.
Çfarë ndodh me sytë ndërsa plakemi
Me moshën, kristalini humbet elasticitetin, dehidratohet dhe muskujt ciliarë dobësohen. Deri në moshën 45 vjeç, lentja natyrale ka vetëm një të tretën e kapacitetit të fokusit që ka pasur në fëmijëri. Teknologjia digjitale e ka përkeqësuar këtë proces: ekranet, leximi i afërt dhe ndryshimi i shpejtë i distancave rrisin lodhjen e syrit.
Një studim me 3,700 persona 32–39 vjeç gjeti se 11% kishin presbiopi të hershme, të lidhur me përdorimin e tepërt të telefonit, punën nga afër, ekspozimin në diell, duhanin dhe aneminë. Presbiopia tashmë nuk është thjesht “sëmundje e 40-ve”.
Tendosja dixhitale “sindroma e re e të dyzetave”
Sot, 80% e njerëzve përjetojnë lodhje të syve dhe 40% raportojnë rënie të shikimit nga afër pas moshës 40 vjeç. Profesionistët kalojnë mbi 6–10 orë në ditë para ekraneve, duke krijuar një “stuhi të përsosur” për përkeqësim vizual.
Presbiopia nuk prek vetëm shikimin
Ajo prek produktivitetin, mirëqenien psikologjike, marrëdhëniet shoqërore dhe aktivitetet e përditshme. Falë teknologjive të reja, lentet progresive dhe inteligente ofrojnë shikim të qartë në të gjitha distancat dhe reduktojnë lodhjen vizuale.
Lidhja mes presbiopisë dhe rënies njohëse
Studimet e fundit zbulojnë një fakt të frikshëm: shikimi i dobët rrit rrezikun e demencës.
— Një analizë shkencore konfirmon se humbja e shikimit rrit rrezikun e rënies njohëse
— Një studim australian me 2,200 të rritur, i ndjekur për 12 vjet, tregon se përkeqësimi i shikimit parashikon rënie njohëse
— Studimi Alienor (9,000 persona mbi 65 vjeç, për 16 vjet) zbuloi se humbja minimale e shikimit nga afër rrit rrezikun e demencës me 63%
Ambroziak shpjegon:
“Kur truri merr imazhe të paqarta, ai punon më shumë. Kjo mbingarkesë vizuale me kalimin e kohës kthehet në mbingarkesë njohëse.”
Pse është i rëndësishëm korrigjimi i shikimit nga afër
Korrigjimi i presbiopisë nuk është thjesht luks. Një imazh i qartë ul stresin e trurit, përmirëson humorin, kujtesën dhe sjell ndjesinë e qartësisë mendore.
Gjysma e të rriturve duhet të mbajnë syze por nuk e bëjnë
Mos-korrigjimi i shikimit sjell dhimbje koke, lodhje, nervozizëm dhe ul produktivitetin. “Optimizimi i shikimit është investim për trurin,” shton Ambroziak.
Si të zgjidhni syzet e duhura
Nuk ka një zgjidhje për të gjithë. Lentet moderne projektuar me Inteligjencë Artificiale analizojnë mënyrën si shohim në të vërtetë lëvizjet e syve, kokës dhe multitasking vizual. Kjo lejon personalizim ekstrem, duke i përshtatur lentet me stilin e jetës së çdo individi.
Syzet e lira janë zgjidhje e përkohshme. Sikurse investojmë në telefon me ekran të qartë, po aq duhet të investojmë në lenten që e shohim çdo ditë.
A funksionojnë pikat për presbiopinë?
Trajtimet e reja medikamentoze po studiohen në SHBA. Substanca aceclidine është më e avancuar se pilokarpina, por nuk zëvendëson korrigjimin optik. Ajo thjesht ngushton bebëzën përkohësisht dhe është e dobishme vetëm për një grup të vogël njerëzish./La Repubblica
